SKKN Ứng dụng mạng xã hội trong công tác đoàn và phong trào thanh niên trường học tại Trường THPT Trần Đại Nghĩa nhiệm kì 2021-2022

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP. CẦN THƠ
TRƯỜNG THPT TRẦN ĐẠI NGHĨA
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
ỨNG DỤNG MẠNG XÃ HỘI TRONG CÔNG TÁC ĐOÀN
VÀ PHONG TRÀO THANH NIÊN TRƯỜNG HỌC
TẠI TRƯỜNG THPT TRẦN ĐẠI NGHĨA
NHIỆM KÌ 2021-2022
GIÁO VIÊN: NGUYỄN NGỌC HIỀN
TỔ: VĂN
Năm 2022
MỤC LỤC
BẢNG DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BCH
BTV
CNTT
ĐTN
HS
MXH
THPT
TNCS
Ban Chấp hành
Ban Thường vụ 
Công nghệ thông tin 
Đoàn Thanh niên
Học sinh
Mạng xã hội
Trung học Phổ thông 
Thanh niên Cộng sản

PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Tình hình dịch bệnh Covid - 19 trong thời gian vừa qua mang đến nhiều khó khăn cho tất cả các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội. Trong đó giáo dục cũng chịu sự tác động đáng kể. Hầu hết các trường học đều phải chuyển sang hình thức học tập trực tuyến. Cụ thể tại địa bàn thành phố Cần Thơ, Sở Giáo dục và Đào tạo đã quyết định chuyển hình thức học tập từ trực tiếp sang trực tuyến bắt đầu từ tháng cuối tháng 5/2021 đến kết thúc kì nghỉ tết Nhâm Dần mới quyết định cho học sinh (HS) trở lại trường. Việc tổ chức dạy và học trực tuyến mang đến nhiều thử thách cho đội ngũ cán bộ quản lí cũng như giáo viên trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp. Bên cạnh đó, công tác Đoàn Thanh niên (ĐTN) trong trường học bắt buộc cũng phải có sự thay đổi để bắt nhịp với tình hình thực tế. Đây vừa là thách thức nhưng cũng là cơ hội lớn để tổ chức Đoàn đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin và mạng xã hội (MXH) trong khoảng thời gian dài.
Hoạt động của các tổ chức Đoàn thể trong nhà trường phổ thông, đặc biệt là hoạt động của ĐTN là một trong những công việc không thể thiếu nhằm góp phần bồi dưỡng, rèn luyện, giáo dục kĩ năng, lối sống trong toàn thể Đoàn viên, thanh niên. Nhiệm vụ trọng tâm trong Chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2022 của Quận Đoàn Cái Răng cũng đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao chất lượng tổ chức Đoàn, quan tâm nâng cao chất lượng cán bộ Đoàn các cấp; chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong công tác chỉ đạo, điều hành. Trên tinh thần phát huy năng lực quản lí, tổ chức đoàn viên, thanh niên trong trường học; cán bộ Đoàn phải luôn luôn không ngừng học tập, trau dồi để thể hiện bản lĩnh của mình trong vai trò cán bộ Đoàn.
Ở góc độ cá nhân, tôi nhận thấy rằng, việc ứng dụng mạng xã hội trong việc phát động, tổ chức các phong trào thanh thiếu nhi trong trường học giữ một vai trò quan trọng trong bối cảnh hiện tại. Việc làm này thể hiện được sự đổi mới, phát huy năng lực tổ chức của cán bộ Đoàn đồng thời tạo cơ hội cho toàn thể đoàn viên, thanh niên rèn luyện kĩ năng sử dụng có hiệu quả các trang mạng xã hội trong việc tham gia phong trào. Vì vậy, tôi quyết định chọn đề tài “Ứng dụng mạng xã hội trong công tác Đoàn và phong trào thanh niên trường học tại trường THPT Trần Đại Nghĩa nhiệm kì 2021-2022”
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Ứng dụng mạng xã hội có hiệu quả trong việc thực hiện phong trào thanh niên trường học.
- Nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ sở Đoàn, thu hút thanh niên vào đoàn, xung kích sáng tạo thực hiện các phong trào hành động cách mạng của đoàn.
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Đối tượng nghiên cứu: các trang mạng xã hội (zalo, Fanpage, trang thông tin điện tử) trong việc phát động các hoạt động phong trào của Đoàn trường Trung học Phổ thông (THPT) Trần Đại Nghĩa .
- Phạm vi nghiên cứu: nhiệm kì 2021 - 2022.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp thu thập thông tin, nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp thực nghiệm.
- Phương pháp đánh giá tổng hợp.
PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Mạng xã hội và ứng dụng trong cuộc sống
1.1 Khái niệm
MXH có thể hiểu là một trang web hay nền tảng trực tuyến với rất nhiều dạng thức và tính năng khác nhau, giúp mọi người dễ dàng kết nối từ bất cứ đâu. MXH có thể truy cập dễ dàng từ nhiều phương tiện, thiết bị như máy tính, điện thoại,... (Nguyễn Văn Thịnh, 2021).
Theo Phạm Kim Oanh (2021), MXH là một nền tảng trực tuyến, là nơi mà mọi người có thể xây dựng các mối quan hệ ảo với những người có chung tí nh cách, sở thích, nghề nghiệp. hoặc với cả những người có mối quan hệ ngoài đời thực. MXH hiện nay có nhiều dạng thức và tính năng khác nhau, và có thể truy cập dễ dàng từ nhiều phương tiện, thiết bị như máy tính bảng, laptop, điện thoại di động,.
Tóm lại, MXH chính là một ứng dựng trực tuyến có khả năng truyền tải thông tin, xây dựng các mối quan hệ ảo hoặc ngoài đời thực một cách nhanh chóng, được truy cập và dễ dàng kết nối ở bất cứ đâu bằng nhiều phương tiện khác nhau như: điện thoại thông minh, máy tính, laptop,...
1.2 Vai trò của mạng xã hội trong cuộc sống
Tại Việt Nam, theo thống kê năm 2018, cả nước có khoảng 55 triệu người dùng MXH, chiếm khoảng 57% dân số. Các MXH được sử dụng phổ biến bao gồm: Facebook, YouTube, Instagram, Zalo. (Trần Thị Thanh Giang, 2020).
Theo Luật sư Nguyễn Văn Dương (2022), MXH góp phần tích cực vào sự phát triển nhận thức, tư duy và kỹ năng sống của con người. MXH đang ngày càng trở thành nơi cung cấp tin tức, kiến thức về tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Bên cạnh đó, trên MXH có nhiều trang dạy kỹ năng sống như ngoại ngữ, nấu ăn, sửa chữa, giao tiếp, tâm lý, thể thao.giúp người dùng có những kỹ năng cơ bản cần thiết trong cuộc sống hiện đại mà không cần đến lớp hay đóng học phí.
MXH góp phần tích cực vào sự phát triển của văn hóa cộng đồng. Văn hóa MXH là một bộ phận của văn hóa cộng đồng và có ảnh hưởng ngày càng lớn đến văn hóa cộng đồng. Nhờ áp dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật, MXH cho phép người dùng có thể kết nối, tương tác với bạn bè, gia đình, cộng đồng ngày một thuận tiện hơn. Người dùng có thể dễ dàng chia sẻ tình cảm, niềm vui, nỗi buồn. với cộng đồng. Theo Trần Thị Thanh Giang (2020), internet và các trang MXH đem tới cho người dùng rất nhiều tiện ích nhờ tốc độ thông tin nhanh, gần như tức thời; nội dung phong phú, hình thức sinh động, hấp dẫn. Nếu được sử dụng phù hợp, đúng mục đích, MXH giúp mỗi cá nhân trao đổi thông tin, giải trí, kinh doanh trực tuyến có hiệu quả; đồng thời, cũng là kênh thông tin quan trọng góp phần đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân nhanh chóng, kịp thời.
MXH mang đến những lợi ích vô cùng quan trọng đối với cuộc sống của chúng ta hiện nay, có thể điểm qua một vài lợi ích nổi trội của MXH như sau:
Một là, MXH giúp chúng ta truyền tải và nhận thông tin một cách nhanh chóng và kịp thời bằng nhiều hình thức đa dạng và phong phú; nội dung hấp dẫn, hình ảnh, âm thanh sinh động, hỗ trợ đắc lực cho công việc cũng như học tập.
Hai là, MXH góp phần tích cực trong việc nâng cao kĩ năng sống cho con người. MXH giúp chúng ta có thể học tập ở mọi lúc mọi nơi một cách tiện lợi.
Ba là, văn hóa cộng đồng cũng được phát triển theo chiều hướng tích cực khi MXH phát huy vai trò của chúng trong thời buổi ngày nay.
2. Khái lược các phong trào thanh niên trường học
Định hướng Chương trình Công tác Đoàn và phong trào thanh niên trường học năm học 2021 - 2022 gồm một số phong trào cần thực hiện trọng tâm như : Tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi; Tuyên truyền, giáo dục thanh niên sống có lý tưởng cách mạng, có niềm tin và kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh ; Triển khai các giải pháp thiết thực, phù hợp giáo dục truyền thống cách mạng, lòng yêu nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc cho thanh thiếu nhi; Tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi. Triển khai hiệu quả cuộc vận động “Xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới”; Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, mạng xã hội trong triển khai các hoạt động tuyên truyền, giáo dục của Đoàn; Phát động phong trào “Thanh niên tình nguyện”. Tổ chức cho đoàn viên, thanh niên đăng ký tham gia; theo dõi quá trình thực hiện; tổ chức đa dạng các hoạt động tình nguyện, tạo môi trường để học sinh có điều kiện cống hiến, trưởng thành. Phát huy vai trò của giáo viên trẻ trong việc hướng dẫn, theo dõi, tham gia cùng học sinh trong các hoạt động tình nguyện. Tổ chức các hoạt động tình nguyện thường xuyên, tại chỗ gắn với nhiệm vụ chính trị của Nhà trường, địa phương nơi trường đóng tại địa bàn như: phòng chống dịch bệnh, tham gia giữ gìn cảnh quan, môi trường học đường; xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, tham gia đảm bảo trật tự an toàn giao thông, an ninh trật tự, các hoạt động an sinh xã hội.. .Tổ chức các hoạt động tình nguyện thường xuyên như “Thứ bảy tình nguyện”, “Chủ nhật xanh”; Tổ chức các chiến dịch truyền thông, triển lãm, xây dựng bộ tài liệu tuyên truyền, cuộc thi trực tuyến. về phòng, chống ma túy; phòng, tránh các tệ nạn xã hội trong đoàn viên thanh niên trường học; tích cực tham gia phát hiện và tố giác tội phạm, góp phần đảm bảo an ninh trật tự địa bàn dân cư, trường học.
Trên tinh thần của Chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trường học, BTV Đoàn trường tiến hành xây dựng các kế hoạch theo chủ điểm của từng tháng đáp ứng với các mục tiêu đề ra. Để không bị động trong việc xây dựng cũng như triển khai các kế hoạch theo chương trình công tác Đoàn, các thành viên của BTV Đoàn trường đã rất năng nổ, tích cực, nhiệt tình trong việc xây dựng các kế hoạch ngay từ đầu năm học cũng như đặc biệt chú trọng việc thay đổi hình thức thực hiện sang trực tuyến để phù hợp với tình hình thực tế.
II. CƠ SỞ ThỰc TIEN
Trước đây việc ứng dụng mạng xã hội zalo chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin, nhắc nhở học sinh về các vấn đề liên quan đến học tập. Nhưng từ khi bắt đầu chuyển sang hình thức học tập trực tuyến hoàn toàn từ tháng 5/2020, các hoạt động của tổ chức Đoàn cũng không thể tổ chức trực tiếp tại trường như các năm học trước. Chính vì thế, BTV Đoàn trường bắt buộc phải đổi mới, ứng dụng hoàn toàn mạng xã hội trong việc tuyên truyền, triển khai các kế hoạch, phong trào. Có như thế mới tạo được sự chủ động, xuyên suốt của công tác Đoàn và phong trào thanh niên trường học trong tình hình dạy và học trực tuyến.
Tính đến tháng 02/2022, số học sinh của trường là 1222, số lượng lớp của trường là 33 lớp. Mỗi chi đoàn, lớp đều có các nhóm zalo, messenger của lớp để hỗ trợ việc học tập cũng như tiếp nhận các thông tin từ nhà trường. Đây là điều kiện thuận lợi cho ĐTN phát động các phong trào thanh thiếu nhi đến toàn thể đoàn viên, thanh niên một cách nhanh chóng và kịp thời.
Ngoài ra, MXH còn là công cụ đắc lực cho ĐTN giáo dục đạo đức, lối sống theo đặc điểm tâm, sinh lý và các mối quan hệ xã hội của học sinh để từ đó đưa ra có biện pháp tác động, giáo dục phù hợp. Rõ ràng trong giai đoạn tổ chức dạy học và tổ chức các hoạt động Đoàn bằng hình thức trực tuyến thì việc ứng dụng MXH giúp ĐTN có thêm một công cụ hữu ích trong việc linh hoạt, đổi mới cách thức tổ chức phong trào thanh niên trong trường học để đạt được kết quả cao hơn.
III. Ứng dụng mạng xã hội zalo, trang fanpage vào việc tuyên truyền, tổ chức, tổng kết công tác Đoàn và phong trào thanh niên trường học
1. Ứng dụng mạng xã hội zalo để triển khai các kế hoạch, các cuộc thi trực tuyến
Bước 1. Tạo nhóm zalo (Đối tượng là Lớp trưởng, Bí thư các lớp)
Với mục đích thông tin nhanh các tin tức, kế hoạch từ ĐTN hoặc nhà trường, ngay từ đầu năm học, tôi đã tiến hành tạo nhóm Zalo làm việc với lớp trưởng, bí thư các chi đoàn, lớp với tên gọi : 2021-2022-Lớp trưởng- Bí thư. Tên nhóm đảm bảo được hai thông tin cơ bản là năm học và đối tượng của nhóm. Trong đó, các thành viên chủ chốt quản lí nhóm là Ban Thường vụ (BTV) Đoàn trường.
Tiếp đến tôi đã tiến hành thu thập thông tin cá nhân (họ tên, số điện thoại sử dụng zalo) của các lớp trưởng, bí thư các lớp thông qua giáo viên chủ nhiệm để thêm các em vào nhóm. Các thao tác tạo nhóm được tiến hành như tạo các nhóm thông thường trên ứng dụng Zalo của điện thoại thông minh (Đính kèm phụ lục 1).
Bước 2. Giới thiệu vai trò, chức năng của nhóm zalo
Để nhóm hoạt động đạt hiệu quả tối ưu, sau khi thành lập nhóm và thêm tất cả các thành viên vào nhóm. Tôi tiến hành giới thiệu sơ lược về mục đích của việc thành lập nhóm cũng như triển khai các ý cơ bản về vai trò, chức năng của nhóm để thầy cô trong BTV cũng như các lớp trưởng, bí thư của các chi đoàn, lớp nắm được mục đích của việc thành lập nhóm.
Vai trò, chức năng chính của nhóm là truyền tải cũng như thu thập các thông tin, số lượng đoàn viên, thanh niên tham gia các phong trào từ các chi đoàn, lớp một cách nhanh chóng, kịp thời để phục vụ cho việc quản lí cũng như báo cáo các hoạt động, phong trào thanh thiếu nhi trong nhà trường. Bên cạnh đó, nhóm lập ra còn nhằm mục đích giải đáp các thắc mắc, khó khăn từ các lớp trưởng, bí thư hoặc từ các học sinh khác trong lớp muốn phản ánh với BTV Đoàn trường.
Bước 3. Triển khai các kế hoạch
Việc xây dựng kế hoạch công tác Đoàn trong giai đoạn học tập trực tuyến đòi hỏi phải có sự thay đổi để phù hợp với tình hình thực tế. Bên cạnh đó, kênh thông tin để triển khai các kế hoạch một cách nhanh chóng, kịp thời và đáp ứng được mục đích của hoạt động giữ một vai trò vô cùng quan trọng. Nhóm zalo cho BTV Đoàn trường thành lập đã phát huy được tác dụng của nó. Việc triển khai các kế hoạch được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau như :
- Kế hoạch được gửi đến các lớp trưởng, bí thư các lớp bằng file word hoặc file PDF. Việc gửi kế hoạch bằng file giúp HS có thể tiếp nhận thông tin một cách đầy đủ và chính xác. Bên cạnh đó, việc đọc các kế hoạch từ Đoàn trường cũng như nhà trường còn rèn luyện cho các em kĩ năng đọc văn bản, chọn lọc những thông tin cơ bản về thời gian, địa điểm, nội dung của các hoạt động theo chủ điểm của từng tháng để từ đó có hướng triển khai hiệu quả đến các thành viên còn lại của lớp.
- Gửi trực tiếp nội dung các phong trào, kế hoạch bằng file hình ảnh đến HS. Việc làm này sẽ hỗ trợ cho các HS không tải các ứng dụng Microsoft Word hoặc WPS Office có thể nắm bắt được thông tin dễ dàng. File hình ảnh còn có một ưu điểm là dễ thao tác trong việc đánh dấu, chú thích các thông tin trọng tâm của kế hoạch cho HS nắm rõ.
- Gửi các đường link tham gia các cuộc thi trực tuyến như : Học và làm theo Bác năm 2021, Biên cương Tổ quốc tôi năm 2021, Tìm hiểu pháp luật về An toàn giao thông năm 2021, Cuộc thi Chung tay phòng chống dịch bệnh Covid - 19 trên mạng xã hội VCNET, Cuộc thi tìm hiểu lịch sử, văn hóa dân tộc « Tự hào Việt Nam » lần thứ IV, Cuộc thi An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai 2022,... Thông qua đường link, các em có thể thuận tiện lựa chọn khoảng thời gian phù hợp để tham gia các cuộc thi và các em có thể thực hiện thao tác này ở bất kì nơi đâu có kết nối mạng. HS sẽ cảm thấy việc tham gia các cuộc thi trực tuyến trở nên nhẹ nhàng và thoải mái hơn.
- Hướng dẫn cách thức tham gia các cuộc thi trực tuyến bằng việc gửi file word hướng dẫn, gửi đường link video hướng dẫn, dặn dò cụ thể về cách thức tham gia ở từng cuộc thi cụ thể để các em nắm rõ hoặc thầy cô trong BTV Đoàn trường sẽ hỗ trợ những vướng mắc trong quá trình HS tham gia các cuộc thi thông qua nhóm Zalo này. (Đính kèm phụ