SKKN Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình trong hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phú
ĐƠN YÊU CẦU
CÔNG NHẬN PHẠM VI ẢNH HƯỞNG VÀ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng xét, công nhận sáng kiến cấp cơ sở.
1. Tôi (chúng tôi) ghi tên dưới đây:
Số TT
Họ và tên
Ngày tháng năm sinh
Nơi công tác (hoặc nơi thường trú)
Chức danh
Trình độ chuyên môn
Ghi chú
1
Đinh Thị Kim Dung
01/5/1984
Trường mầm non xã Nậm Chà - huyện Nậm Nhùn – Tỉnh Lai Châu
Hiệu trưởng
Đại học


2

Bùi Thị Hiệu

30/8/1987
P.Hiệu trưởng
Đại học

2. Là tác giả đề nghị xét công nhận phạm vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng sáng kiến cấp cơ sở:  “Một số giải pháp chỉ đạo thực hiện giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo trong trường mầm non xã Nậm Chà”.
- Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục mầm non
3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường Mầm non xã Nậm Chà
4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến đề nghị công nhận sáng kiến hoặc phạm vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng: Chuyên môn.
5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 13/9/2021.
6. Mô tả bản chất của sáng kiến đề nghị công nhận sáng kiến.
6.1. Nội dung sáng kiến:
Trong giai đoạn hiện nay Giáo dục Mầm non được coi là nền giáo dục quan trọng hàng đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân. Bởi giáo dục Mầm non là nền tảng đầu tiên trong việc dạy trẻ về thế giới xung quanh, là nơi hình thành cho trẻ những hình ảnh, những biểu tượng đầu tiên trong tư duy của trẻ và ở đó cũng giúp trẻ phát triển về mặt ngôn ngữ, thể chất, trí tuệ. 
Mục tiêu giáo dục Mầm non là hình thành cho trẻ những yếu tố nhân cách ban đầu của con người qua các mặt: Nhận thức, thể chất, ngôn ngữ, tình cảm-xã hội, thẩm mỹ. Để đạt được mục tiêu giúp trẻ phát triển toàn diện thì ta cần phải kết hợp giữa giáo dục nhân cách và tính tự lập cho trẻ. Ngày nay cùng với sự phát triển chung của xã hội, mỗi gia đình đều có cuộc sống đầy đủ, sung túc hơn, trình độ dân trí cũng ngày được nâng cao. Chính vì vậy việc chăm sóc giáo dục trẻ cũng được gia đình và xã hội đặc biệt quan tâm. Vậy quan tâm như thế nào là đúng mực để giúp cho trẻ phát huy tính tự lập, để trẻ nhanh chóng thích nghi với sự phát triển của xã hội, hòa nhập với cuộc sống mới thì việc hình thành tính tự lập cho trẻ ở những năm đầu tiên của cuộc đời trẻ là rất cần thiết, đặc biệt là ở giai đoạn trẻ tuổi mẫu giáo. Đó cũng là lí do mà chúng tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non xã Nậm Chà”.
Giáo dục tính tự lập cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là một trong những mặt quan trọng của việc giáo dục con người mới phát triển toàn diện, có ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành nhân cách trẻ. Tự lập giúp cho trẻ phát huy tính tự lập, để trẻ nhanh chóng thích nghi với sự phát triển của xã hội, hòa nhập với cuộc sống mới thì việc hình thành tính tự lập cho trẻ ở những năm đầu tiên của cuộc đời trẻ là rất cần thiết, đặc biệt là ở giai đoạn trẻ tuổi mẫu giáo. 
Giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi. Khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học tập ở các cấp học tiếp theo. Muốn đạt được những mục tiêu giáo dục đó người làm nhiệm vụ giáo dục cần chú trọng đến vấn đề giáo dục tính tự lập cho trẻ. Tính tự lập được hình thành rất sớm và là một biểu hiện tâm lí có ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành các phẩm chất nhân cách của trẻ. Giáo dục tính tự lập cho trẻ ngay từ khi còn bé không những tạo ra. khả năng tự lập trong sinh hoạt hằng ngày mà còn là một trong những điều kiện quan trọng để hình thành sự tự tin, năng động, sáng tạo, làm cơ sở hình thành các kĩ năng sống sau này.  
Giải pháp 1: Chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung giáo dục tính tự lập vừa sức, phù hợp với từng độ tuổi. 
Đây là giải pháp lần đầu  tôi đưa ra thực hiện và đã mang lại hiệu quả cao khi áp dụng. 
Giải pháp giúp giáo viên có thể lựa chọn những nội dung giáo dục tính tự 
lập vừa sức, hiệu quả và phù hợp với từng lứa của trẻ mẫu giáo. 
Giáo viên biết lựa chọn nội dung, hình thức, xây dựng kế hoạch và dạy trẻ phù hợp với từng độ tuổi. 
*Cách thực hiện: 
Vào đầu năm học nhà trường tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch lựa chọn các nội dung giáo dục thuộc các lĩnh vực phát triển phù hợp với độ tuổi, song song với việc chỉ đạo hướng dẫn giáo viên lựa chọn các nội dung giáo dục thì việc chỉ đạo giáo viên lựa chọn các kĩ năng tạo tính tự lập phù hợp với từng nhóm lớp, chúng tôi quan tâm chỉ đạo đến giáo viên được phân công phụ trách. Tổ chức cho giáo viên trao đổi, đưa ra những ý kiến về kĩ năng tự phục vụ tạo tính tự lập cụ thể phù hợp từng nhóm lớp để giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục. Không yêu cầu khó đối với trẻ đảm bảo tính vừa sức, không ép buộc trẻ, tạo tâm lý thoải mái, hứng thú khi trẻ được tham gia các hoạt động tự phục vụ, hoạt động nhóm.
Việc xác định lựa chọn công việc vừa sức phù hợp với độ tuổi để chỉ đạo, hướng dẫn giáo viên nhằm rèn tính tự lập cho trẻ là rất quan trọng cần thiết, chính vì vậy mà nhà trường đã yêu cầu giáo viên ngay từ đầu năm học xây dựng các nội dung giáo dục tính tự lập cho sát với đối tượng học sinh của mình. Bởi ngay từ  khi trẻ mới ra lớp, giáo viên có thể hướng dẫn trẻ các kỹ năng tự lập đơn giản để trẻ tự xúc cơm ăn, tự thu dọn đồ chơi sau khi chơi xong, tự rửa mặt, rửa tay, tự lấy gối, dải chiếu khi ngủ, tự lựa chọn quần áo để mặc hàng ngày hay sắp xếp quần áo của trẻ gọn gàng ngăn nắp  Vì vậy việc lựa chọn nội dung phù hợp với độ tuổi rất quan trọng và cần thiết giúp cho giáo viên xác định được mục đích yêu cầu đưa ra sao cho phù hợp với nhận thức của trẻ. Từ việc định hướng, tôi đưa ra thảo luận và đã đi đến thống nhất việc chỉ đạo giáo dục tính tự lập cho trẻ như sau:  Đối với trẻ 3 - 4 tuổi: Trẻ 3 tuổi bắt đầu muốn tự lập để khẳng định mình vì vậy giáo viên nên dạy trẻ từng bước và kiên quyết không làm thay trẻ. Thời gian đầu trẻ có thể làm chưa tốt, nhưng sau một thời gian trẻ chắc chắn sẽ làm tốt hơn, cần hướng dẫn động viên, khuyến khích sự tự tin của trẻ để hoàn thành những công việc vừa sức, phù hợp với trẻ. Tôi đã chỉ đạo giáo viên dạy trẻ kỹ năng:
Kỹ năng chăm sóc bản thân: Tự mặc quần áo với những quần áo chun, váy chun, váy xuông dễ chui  đầu, áo phông, cởi đồ, rửa tay, đánh răng, rửa mặt, chuẩn bị quần áo, đồ dùng đi học, tự xúc ăn đây đều là những kỹ năng cơ bản và trẻ hoàn toàn có thể làm được. Và được chúng tôi chỉ đạo giáo viên áp dụng vào tháng 9 đến tháng 11 còn những tháng tiếp theo khi đã thành kĩ năng thành thạo thì giáo viên cần quan sát trẻ thực hiện, cô giáo linh hoạt tổ chức trong các hoạt động như: Giờ ăn, ngủ, vệ sinh, hay trong hoạt động sau khi ngủ dậy.
Kỹ năng giữ vệ sinh: Trẻ tự thu dọn đồ chơi, quần áo, đi vệ sinh khi có nhu cầu, xả bồn cầu sau khi đi vệ sinh, bỏ rác vào thùng nhờ đó trẻ sẽ có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân và bảo vệ sức khỏe. Với kỹ năng này yêu cầu giáo viên hướng dẫn trẻ thực hiện vào tháng 12 đến tháng 2 ở các hoạt động như: Hoạt động góc, hoạt động ngoài trời
Kỹ năng giúp đỡ người khác: Lấy đồ uống, lấy tăm cho bà, giúp người lớn tưới cây, xách đồ nhẹ Kỹ năng này tôi thống nhất cho tổ chức thực hiện vào tháng 3 đến tháng 5, khi trẻ đã vững vàng và hình thành ý thức, kĩ năng thành thạo, việc chỉ đạo thực hiện các hoạt động trong ngày và ngay cả khi trẻ ở nhà. 
Đối với trẻ 4 - 5 tuổi, 5 - 6 tuổi: Ở độ tuổi này trẻ đã có một số kĩ năng cơ bản 
tích lũy từ những năm còn nhỏ, nên các công việc thể hiện tính tự lập đòi hỏi cao, trẻ có thể ý thức được trách nhiệm của mình để hoàn thành công việc. Ngoài những kỹ năng cơ bản mà trẻ đã thành thạo ở lứa tuổi mẫu giáo bé. Chúng tôi đã chỉ đạo giáo viên cần khuyến khích trẻ vào những công việc đòi hỏi kỹ năng cao như: 
Kĩ năng giữ vệ sinh: Tự rửa tay sau khi đi vệ sinh, chuẩn bị khăn lau, tự xúc cơm ăn, biết giữ gìn vệ sinh trong khi ăn, khi ăn xong biết lau, dọn bàn ăn, để bát thìa đúng quy định, biết vệ sinh cá nhân Chúng tôi chỉ đạo giáo viên thực hiện vào tháng 9 đến tháng 11 trong năm học, kỹ năng được tổ chức vào các hoạt động ăn ngủ, vệ sinh, các hoạt động vệ sinh.
Kĩ năng hợp tác: Tổ chức cho trẻ tham gia vào các hoạt động nhóm, hoặc theo hình thức đôi bạn tốt: Trẻ tự phân công nhiệm vụ hai bạn hoặc bốn bạn cùng khiêng một bàn để kê bàn ăn, hợp tác cùng cô giáo và bạn kê phản ngủ, lấy xếp gối, thu, lau dọn bàn ăn, dọn vệ sinh lớp họcViệc hợp tác giúp hình thành ở trẻ tinh thần làm việc theo nhóm cao, trẻ đoàn kết với nhau để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Tôi chỉ đạo giáo viên vào tháng 12 đến tháng 2 trong năm học, kỹ năng được tổ chức vào các hoạt động góc, ăn ngủ, hoạt động chiều, hoạt động vệ sinh. 
Kĩ năng thể hiện bản thân: Trẻ có kĩ năng giải quyết các vấn đề, tình huống đặt ra nếu trẻ gặp phải. Kĩ năng này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống và ở mọi lúc, mọi nơi. Trẻ luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ mặc dù công việc khá khó khăn mà không cần sự can thiệp của người lớn. Kỹ năng này được chú trọng nhiều hơn ở tháng 3 đến tháng 5 trong năm học. Nhằm đảm bảo trẻ có thể giải quyết được các tình huống trong các tiết học, các hội thi nhà trường tổ chức và các hoạt động ở mọi lúc mọi nơi. 
Chúng tôi chỉ đạo giáo viên cần nắm bắt được tâm sinh lý lứa tuổi, nhận thức của trẻ. Tổ chức khảo sát về khả năng tự lập của từng cá nhân trẻ từ đó có các tác động phù hợp. Lựa chọn các nội dung mà trẻ có thể làm được, những nội dung đó cần nâng cao độ khó theo giai đoạn. Thiết kế các hoạt động, hình thức tổ chức nhằm đảm bảo tính linh hoạt, thu hút sự hứng thú của trẻ khi tham gia các hoạt động, tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm, thực hành đạt mục đích yêu cầu đưa ra.
Chỉ đạo giáo viên theo dõi sát sao từng hoạt động của trẻ để kịp thời khuyến khích và hướng dẫn. Khi tổ chức cho trẻ tham gia một hoạt động, cho dù trẻ có làm tốt hay chưa giáo viên cũng cần biểu dương sự cố gắng của trẻ. Giáo viên không làm thay trẻ mà bằng tác động sư phạm hướng dẫn, làm mẫu cho trẻ thực hành nhiều lần dưới dạng trò chơi, việc nhanh hay chậm tuỳ thuộc vào mỗi đứa trẻ. Vì thế đừng tạo áp lực với trẻ mà hãy cử xử khéo léo và rèn kỹ năng tự lập bản thân cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi, trong mọi thời điểm, hình thành cả hành động và thói quen cho trẻ trong sinh hoạt. Những nội dung trên được tôi chỉ đạo giáo viên thực hiện và hiệu quả trên trẻ sẽ là tiêu chí đánh giá giáo viên qua các đợt thi đua. Hơn nữa còn đánh giá ưu điểm, hạn chế của giáo viên trong việc thực hiện việc giáo dục tính tự lập cho trẻ. Từ đó tìm ra những biện pháp phù hợp để bồi dưỡng và lựa chọn nội dung để bồi dưỡng cho giáo viên. 
Việc chỉ đạo giáo viên lựa chọn nội dung giáo dục tính tự lập cho trẻ như 
một cẩm nang giúp người quản lý có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc chỉ đạo giáo viên lựa chọn nội dung, xây dựng các hoạt động giáo dục phù hợp với lứa tuổi, thúc đẩy việc giáo dục tự lập cho trẻ phát triển một cách đúng đắn và đạt hiệu quả cao. Song song với giải pháp này thì việc chỉ đạo giáo viên giáo dục tính tự lập cho trẻ trong các hoạt động trong ngày cũng vô cùng quan trọng nó góp phần làm cho các kĩ năng của trẻ trở nên thành thạo hơn. 
Giải pháp 2: Chỉ đạo giáo viên giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 
trong các hoạt động hàng ngày. 
Giáo viên đã biết cách tổ chức, giáo dục tính tự lập cho trẻ ở các hoạt động trong ngày với nhiều hình thức linh hoạt như: Tổ chức thành một hoạt động học và ở tất cả các hoạt động trong một ngày của trẻ bằng cách cho trẻ tham gia thực hành, trải nghiệm thực tế.
Giáo viên biết lồng ghép nội dung giáo dục tính tự lập cho trẻ trong các hoạt động hàng ngày một cách thường xuyên. Thông qua đó dạy trẻ những kĩ năng: tự phục vụ, hợp tác, thể hiện bản thân ... Xây dựng các tình huống có thể gặp phải để trẻ được thực hành, trải nghiệm hình thành tính tư duy tự lập cho trẻ. Tăng cường tổ chức hoạt động theo nhóm, từng nhóm hỗ trợ, bàn bạc và trao đổi để hoàn thành công việc được giao một cách tốt nhất. Đây là giải pháp lần đầu tiên chúng tôi thực hiện. Để thực hiện tốt giải pháp này chúng tôi thực hiện như sau:
Cách thực hiện:
Chúng tôi chỉ đạo giáo viên rèn tính tự lập cho trẻ không chỉ một sớm một chiều mà cần phải thường xuyên trong các tiết học, lồng ghép trong các hoạt động hàng ngày Mọi nội dung dạy trẻ cần hướng dẫn cụ thể, nhẹ nhàng, tình cảm, thân thiện tránh làm trẻ thấy xấu hổ, ngại ngùng dẫn đến sự tự ti. Giáo viên hướng dẫn thường xuyên, lặp đi lặp lại, liên tục để khắc sâu, tạo cho trẻ có thói quen, nề nếp của lớp.
Chúng tôi luôn quan tâm đến việc giúp giáo viên hiểu được việc giáo dục tính tự lập cho trẻ phải được thực hiện từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp và được thực hành liên tục thường xuyên, được đan xen nâng cao dần qua các chủ đề. Việc tổ chức các hoạt động cho trẻ luyện tập thường xuyên rèn kỹ năng tự lập cho trẻ đóng vai trò chủ đạo. Trẻ lứa tuổi mẫu giáo nhanh nhớ nhưng cũng nhanh quên, nếu các kỹ năng chúng ta dạy trẻ không được củng cố bằng cách luyện tập thường xuyên thì chúng sẽ dần mất đi, ngược lại nếu ta có kế hoạch cho trẻ luyện tập thường xuyên thì các kỹ năng đó sẽ thành kỹ xảo, phát triển bền vững và không bị lãng quên. Việc tổ chức cho trẻ luyện tập phải có kế hoạch cụ thể, được tiến hành thường xuyên và không ngừng sáng tạo, có như vậy mới gây được hứng thú cho trẻ. 
Chúng tôi chỉ đạo giáo viên thông qua giờ đón trả trẻ rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ bằng cách kết hợp với phụ huynh rèn cho con như: Tự cất balô, dép đúng nơi quy định, vào lớp tự chọn góc chơi, chủ động tham gia các hoạt động chuyển tiếp, tự lấy đồ dùng, kiểm tra đồ dùng cá nhân trước khi ra về... Những ngày đầu cần có sự hướng dẫn trẻ làm, khi trẻ đã biết cần khích lệ, động viên để trẻ tự làm. Khi được thực hành hàng ngày trẻ trở nên thành thục, có kĩ năng tự phục vụ tạo thành nề nếp thói quen hàng ngày. 
Chỉ đạo giáo viên thông qua các hoạt động trong ngày rèn các kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng thể hiện bản thân, kĩ năng hợp tác được tổ chức thành tiết dạy chính và lồng ghép vào các lĩnh vực khác nhau. Tổ chức các tiết dạy chuyên đề, hoạt động chung để rèn các kĩ năng như:, gấp quần áo, tự đánh răng, rửa mặtở hoạt động này giáo viên có thời gian dài hướng dẫn, làm mẫu, phân tích sau đó cho cá nhân, tập thể lớp thực hành, trải nghiệm thì kĩ năng này sẽ trở nên thuần thục giúp cho việc tổ chức hoạt động khác khi cần có những kĩ năng 
đó thì giáo viên không cần hướng dẫn hay làm hộ trẻ. 
Ví dụ: Tổ chức cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi tham gia vào giờ học rèn kĩ năng 
tự phục vụ mặc, cởi áo. Yêu cầu giáo viên vừa làm mẫu vừa giải thích các thao tác mặc, cởi áo để trẻ nắm được kĩ năng một cách rõ ràng và cho trẻ thực hành theo nhóm, cá nhân khi  kĩ năng này trẻ đã thành thạo thì việc tự phục vụ bản thân trẻ trong những giờ khác trở lên quá dễ dàng mà giáo viên không cần phải làm giúp  trẻ. Tạo nên phản xạ có điều kiện khi trẻ lạnh hoặc nóng trẻ sẽ tự thay đổi trang phục để bảo vệ, giữ gìn sức khỏe cho bản thân mà không cần ai nhắc nhở.
Hình ảnh: Trẻ tự cài, cởi