SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương trong việc giáo dục học sinh và phát triển nhà trường

PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài
Mọi hoạt động giáo dục được tổ chức ở nhà trường phổ thông đều nhằm thực hiện mục tiêu hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh, giúp học sinh lĩnh hội hệ thống tri thức khoa học, rèn luyện các kĩ năng, kĩ xảo cần thiết, phát triển tư duy sáng tạo và nhân cách. Điều 27, Luật Giáo dục (2005) nêu: “Mục tiêu của GDPT là giúp HS phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho HS tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học quy định: “Nhà trường phải chủ động phối hợp thường xuyên và chặt chẽ với gia đình và xã hội để xây dựng môi trường giáo dục thống nhất nhằm thực hiện mục tiêu, nguyên lý giáo dục” và “Huy động mọi lực lượng và nguồn lực của cộng đồng chăm lo cho sự nghiệp giáo dục, góp phần xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục của nhà trường; xây dựng phong trào học tập và môi trường giáo dục lành mạnh, an toàn, ngăn chặn những hoạt động có ảnh hưởng xấu đến học sinh; tạo điều kiện để học sinh được vui chơi, hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao lành mạnh phù hợp với lứa tuổi ”.
Như vậy, giáo dục là một hoạt động mang tính xã hội cao. Muốn thực hiện được mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh cần phải coi trọng cả giáo dục trong nhà trường và giáo dục ngoài xã hội, bởi chỉ riêng nhà trường thì không thể làm tốt công tác giáo dục toàn diện được. Vì thế, công tác phối hơp giữa nhà trường với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương là một nội dung vô cùng quan trọng không chỉ có vai trò góp phần giáo dục toàn diện học sinh mà còn góp phần giúp nhà trường ngày càng phát triển. Nhận thức rõ điều đó, những năm gần đây, với vai trò là cán bộ quản lý nhà trường, chúng tôi đã có nhiều giải pháp phối hợp với các tổ chức ngoài nhà trường để giáo dục toàn diện học sinh cũng như thu hút nguồn lực để xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học góp phần phát triển nhà trường. Qua quá trình thực hiện, chúng tôi đã thu được những kết quả nhất định,và rút ra được một số kinh nghiệm trong công tác quản lí. Bởi vậy, tôi thấy sự cần thiết trong việc đúc rút và phổ biến kinh nghiệm này thông qua đề tài: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương trong việc giáo dục học sinh và phát triển nhà trường”.
II. Mục đích, nhiệm vụ của đề tài
Mục đích
- Nghiên cứu về thực trạng công tác phối hợp giữa nhà trường THPT, Trung tâm GDNN-GDTX với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương để có cái nhìn tổng quát về vấn đề này.
- Từ đó, đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả phối hợp giữa nhà trường với tổ chức, đoàn thể ở địa phương trong việc tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho học sinh nhằm tạo chuyển biến căn bản về đạo đức, lối sống phát triển toàn diện; yêu gia đình, có đạo đức trong sáng, lối sống văn hóa; yêu nước, tự hào dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có ý thức tuân thủ pháp luật; có năng lực và bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức và kỹ năng lao động, trở thành những công dân có ích, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ quê hương, tổ quốc. Đồng thời huy động được các nguồn lực về tinh thần, vật chất góp phần xây dựng nhà trường ngày càng phát triển.
2.2 Nhiệm vụ
Đề xuất các giải pháp trong công tác phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương để góp phần quan trọng vào việc giáo dục toàn diện học sinh và phát triển nhà trường.
III. Đối tượng, phạm vi và thời gian nghiên cứu
3.1 Đổi tượng
Các cơ sở giáo dục bậc THPT và TTGDNN-GDTX trên địa bàn.
3.2 Phạm vi nghiên cứu
Mối quan hệ phối hợp giữa trường THPT Tân Kỳ, THPT Lê Lợi, THPT Tân Kỳ 3, TTGDNN-GDTX với các tổ chức, đoàn thể tại địa phương.
3.3. Kế hoạch thời gian thực hiện
Thời gian
Nội dung
Tháng 8/2017- 5/2018
Viết đề cương và triển khai sáng kiến trong giai đoạn thử nghiệm, khảo sát và đánh giá kết quả đạt được.
Tháng 9/2018 - 2/2019
Tiếp tục áp dụng sáng kiến để kiểm định độ tin cậy của các giải pháp đề ra.
Tháng 3/2019
Hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm.

IV. Phương pháp nghiên cứu
- Lập kế hoạch nghiên cứu.
- Chia giai đoạn nghiên cứu.
- Khảo sát, phân tích thực trạng.
- Đề xuất các giải pháp mới.
- Ứng dụng thực nghiệm.
- Rút ra các bài học kinh nghiệm.
- Thể nghiệm đề tài vào thực tiễn và tiếp tục bổ sung hoàn thiện.
V. Đóng góp mới của đề tài
Từ trước đến nay đã có nhiều đề tài, bài viết, công trình nghiên cứu về công tác phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội nói chung, bởi trong bất cứ thời đại nào, địa phương nào, cấp học nào, trường học nào cũng cần có sự phối hợp này để giáo dục học sinh và phát triển nhà trường.
Trên tinh thần tiếp nhận những hiệu quả từ các giải pháp chung đã có từ trước đó, đề tài đã đi sâu nghiên cứu tình hình thực tiễn, gắn với các văn bản chỉ đạo mới mang tính thời sự về những nhiệm vụ trọng tâm trong công tác giáo dục, đề xuất ứng dụng, đúc rút kinh nghiệm về một số giải pháp mới giúp cho công tác phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương đạt được hiệu quả cao trong công tác giáo dục giáo dục toàn diện học sinh, đặc biệt là giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho các em, nhằm tạo chuyển biến căn bản về đạo đức, lối sống phát triển toàn diện; yêu gia đình, có đạo đức trong sáng, lối sống văn hóa; yêu nước, tự hào dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có ý thức tuân thủ pháp luật; có năng lực và bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức và kỹ năng lao động, trở thành những công dân có ích, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ quê hương, Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đồng thời góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho nhà trường ngày càng phát triển, hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị được giao.
PHẦN B: NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận về sự cần thiết của công tác phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương.
Như chúng ta đã biết, giáo dục là một hoạt động mang tính xã hội cao, muốn cho giáo dục phát triển thì nhất thiết phải có sự chung tay, góp sức của toàn xã hội. Chính vì thế, công tác phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương luôn là một vấn đề thường trực, được các trường học hết sức quan tâm. Tuy nhiên, ứng với mỗi thời điểm, nội dung phối hợp, phương pháp phối hợp và mục tiêu phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương có những sự điều chỉnh, thay đổi để phù hợp với tình hình thực tiễn, nhu cầu của tất yếu của các cơ sở giáo dục nhằm đạt được hiệu quả cao nhất trong công tác giáo dục toàn diện học sinh và phát triển nhà trường.
Các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và Bộ GDĐT trong thời gian qua đã khẳng định tính cấp thiết và vai trò quan trọng của việc phối hợp giữa nhà trường với các lực lượng ngoài xã hội để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục đã đề ra.
- Đảng ta đã khẳng định “Giáo dục là sự nghiệp của toàn dân”. Điều 3 chương I, Luật giáo dục 2005 ghi rõ: “Hoạt động giáo dục phải được thực hiện theo nguyên lý học đi đôi với hành, giáo dục phải kết hợp với lao động sản xuất, lý luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. Điều 93 đến điều 98 chương VI cũng đã qui định trách nhiệm của nhà trường, gia đình, xã hội đối với công tác giáo dục và đã thể hiện ý nghĩa quan trọng của sự phối hợp nhà trường-gia đình - xã hội. Sự phối hợp nhà trường - gia đình - xã hội nếu được thực hiện một cách đồng bộ thì hiệu quả giáo dục sẽ nâng lên, ngược lại sự phối hợp này không ăn khớp thì sẽ gây cản trở hoặc khó khăn trong quá trình hình thành nhân cách học sinh. Một trong những đặc điểm của quá trình giáo dục là quá trình giáo dục diễn ra với những tác động giáo dục phức hợp. Trong quá trình giáo dục người được giáo dục chịu nhiều tác động từ các phía khác nhau: gia đình, nhà trường, xã hội. Ngay trong gia đình, nhà trường hoặc xã hội, người được giáo dục cũng chịu ảnh hưởng của nhiều tác động khác nhau. Ví như trong gia đình có những tác động của cha mẹ, của anh chị em, của nếp sống gia đình. Trong nhà trường có những tác động của giáo viên, của tập thể lớp, của nội qui, của nội dung, phương pháp tổ chức giáo dục . Trong xã hội có những tác động của các cơ quan thông tin đại chúng, của phim ảnh, sách báo, của người lớn. Những tác động đó có thể đan kết vào nhau rất mật thiết tạo ra những ảnh hưởng tích cực thống nhất đối với người được giáo dục, hoặc có thể ngược chiều nhau tạo ra những “lực nhiễu” gây khó khăn cho quá trình giáo dục. Vì vậy, vấn đề đặt ra là cần tổ chức phối hợp tất cả các tác động giáo dục theo hướng tích cực, đồng thời cần ngăn chặn, hạn chế đến mức tối đa những tác động tiêu cực. Việc giáo dục đạo đức nhân cách cho thế hệ trẻ là một quá trình lâu dài liên tục, diễn ra ở nhiều môi trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã hội phức tạp. Vì thế, việc giáo dục nói chung và giáo dục học sinh nói riêng luôn luôn đòi hỏi có sự phối hợp, kết hợp của nhiều lực lượng đoàn thể xã hội và nhất là đòi hỏi sự quan t âm thực sự sâu sắc của mọi người trong xã hội. Ý nghĩa sâu sắc của việc phối hợp giáo dục đã được Bác Hồ chỉ ra từ lâu: “ Giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, còn cần có sự giáo dục ngoài xã hội và trong gia đình để giúp cho việc giáo dục trong nhà trường được tốt hơn. Giáo dục trong nhà trường dù tốt đến mấy, nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngoài xã hội thì kết quả cũng không hoàn toàn ” (Trích bài nói tại Hội nghị cán bộ Đảng trong ngành giáo dục tháng 6/ 1957).
Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học quy định: “Nhà trường phải chủ động phối hợp thường xuyên và chặt chẽ với gia đình và xã hội để xây dựng môi trường giáo dục thống nhất nhằm thực hiện mục tiêu, nguyên lý giáo dục “Nhà trường phải chủ động phối hợp với Hội đồng giáo dục các cấp, Ban đại diện cha mẹ học sinh, các tổ chức và cá nhân nhằm: Huy động mọi lực lượng của cộng đồng chăm lo sự nghiệp giáo dục, xây dựng phong trào học tập và môi trường giáo dục lành mạnh, góp phần xây dựng cơ sở vật chất nhà trường”.
- Chỉ thị số 71/2008/CT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định: “Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, thân thiện, phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập, rèn luyện và chủ động tham gia các hoạt động xã hội; rèn luyện và chủ động tham gia các hoạt động xã hội; rèn luyện kỹ năng sống và định hướng nghiệp cho học sinh; tăng cường giáo dục cho học sinh ý thức, thái độ học tập chủ động, nghiêm túc. Động viên, khuyến khích học sinh đến trường, thường xuyên có liên hệ và phối hợp với gia đình, chính quyền địa phương quan tâm đến học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vùng sâu, vùng xa, động viên các em tới trường; bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng cho học sinh yếu, kém. Phối hợp với các cơ quan, tổ chức, đoàn thể trên địa bàn như Công an, Giao thông, Mặt trận Tổ quốc, Hội Cựu Giáo chức, Hội Cựu Chiến binh, Hội khuyến học, Hội Phụ nữ, Ban đại diện cha mẹ học sinh và các tổ chức có liên quan trong việc giáo dục học sinh trong và ngoài nhà trường. Nâng cao trách nhiệm, phát huy tiềm năng giáo dục của các tổ chức, đoàn thể trong trường: Tổ chức Đảng, Công đoàn, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trong việc giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh.”
Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) ban hành Nghị quyết số 29- NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, trong đó xác định mục tiêu tổng quát là giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân. Và nếu muốn con người phát triển toàn diện thì nhất thiết phải được giáo dục, đào tạo toàn diện. Một trong những yếu tố để học sinh có được môi trường gáo dục toàn diện là sự chung tay của toàn xã hội, sự chủ động phối hợp của nhà trường với các cấp, các ngành, các tổ chức, đoàn thể tại địa phương.
Chỉ thị 2699/CT-BGDĐT về việc thực hiện nhiệm vụ năm học 2017 - 2018 nêu rõ: Giáo dục phổ thông tập trung đổi mới phương thức dạy học; chú trọng việc học đi đôi với hành, giáo dục nhà trường gắn với giáo dục gia đình và cộng đồng.
- Chỉ thị 2919/CT-BGDĐT về việc thực hiện nhiệm vụ năm học 2018 - 2019 tiếp tục khẳng định: Nâng cao chất lượng giáo dục và các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục; thực hiện nghiêm kỷ cương, nền nếp, dân chủ trong trường học, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường và thực hiện tốt vệ sinh trường học; tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, ứng xử văn hóa cho học sinh, sinh viên trong các cơ sở giáo dục.
Quyết định 1501/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015-2020 cũng đã nêu rõ mục tiêu: “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ Việt Nam nhằm tạo chuyển biến căn bản về đạo đức, lối sống phát triển toàn diện; yêu gia đình, có đạo đức trong sáng, lối sống văn hóa; yêu nước, tự hào dân tộc, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có ý thức tuân thủ pháp luật; có năng lực và bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức và kỹ năng lao động, trở thành những công dân có ích, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.
II. Thực trạng công tác phối hợp giữa các trường THPT, TTGDNN- GDTX trên địa bàn huyện Tân Kỳ với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương.
Thuận lợi
Trường THPT Tân Kỳ và TTGDNN-GDTX huyện Tân Kỳ nằm trên địa bàn trung tâm của Thị trấn Tân Kỳ, đây là trung tâm thương mại, hành chính của huyện, là địa bàn có nhiều cơ quan, trường học, doanh nghiệp, tổ chức đang làm việc, hoạt động. Vì vậy, trường THPT Tân Kỳ và TTGDNN-GDTX huyện Tân Kỳ có nhiều thuận lợi lớn so với các trường THPT trên địa bàn trong công tác phối hợp với các tổ chức, đoàn thể ở địa phương.
Nhà trường nói riêng, các trường THPT và TTGDNN-GDTX trên địa bàn nói chung luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương thị trấn, các xã trường tuyển sinh, các cơ quan, tổ chức, đơn vị đóng trên địa bàn.
Khó khăn, hạn chế
Tân Kỳ là một huyện miền núi phía Tây của Nghệ An, nhìn chung, đời sống của nhân dân Tân Kỳ đa phần còn gặp nhiều khó khăn, vất vả. Với địa bàn miền núi hiểm trở, nhiều em học sinh của các trường THPT, TTGDNN-GDTX trên địa bàn đi học xa nhà nên phải ở trọ, vì thế, công tác liên kết, phối hợp với các tổ chức, đoàn thể tại địa phương để góp phần quản lý, giáo dục các em nhiều khi gặp không ít khó khăn, phức tạp.
Nhận thức của một bộ phận nhân dân, phụ huynh chưa cao, chưa có nhiều sự đồng tình, ủng hộ các chủ trương, kế hoạch phối hợp của nhà trường với các tổ chức, đoàn thể tại địa phương để phát triển nhà trường và nâng cao chất lượng giáo dục.
Do phần đông cha mẹ học sinh là nông dân sinh