SKKN Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành nghi thức đội trong liên đội Trường Tiểu học Lê Lợi

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN CƯMGAR
TRƯỜNG TIỂU HỌC LÊ LỢI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG THỰC HÀNH
 NGHI THỨC ĐỘI TRONG LIÊN ĐỘI LÊ LỢI”
Họ và tên tác giả: Trần Thị Thùy Vân
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Lê Lợi
Nhiệm vụ : Giáo viên – Tổng phụ trách Đội
Quảng Phú, tháng 02 năm 2017
I. PHẦN MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là tổ chức tập hợp giáo dục thiếu nhi trở thành con ngoan, trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ, công dân có ích trong tương lai và lấy 5 điều Bác Hồ dạy làm mục tiêu phấn đấu và rèn luyện. Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh được khẳng định là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, nó thể hiện sự lớn mạnh của Đội trong quá trình hoạt động, tạo cho Đội viên được giáo dục và tự giáo dục thông qua các hoạt động tập thể mà Đội tổ chức.
Nghi thức Đội là một phương tiện giáo dục của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Với những quy định biểu hiện bằng ngôn ngữ, hình thức tượng trưng, thủ tục, nghi lễ và đội ngũ, nghi thức Đội góp phần mạnh mẽ vào việc xây dựng phương pháp giáo dục toàn diện, mang nét đặc trưng của Đội. Trong đó, nổi bật là giáo dục ý thức kỉ luật, tư thế, tác phong và tinh thần tập thể cho Đội viên, tạo ra vẻ đẹp tính nghiêm chỉnh và sự thống nhất của tổ chức Đội. Nghi thức Đội được tiến hành thường xuyên trong mọi hoạt động rèn luyện của Đội để tạo thành thói quen, nề nếp tốt cho Đội viên trong tổ chức Đội. Việc tiến hành giáo dục bằng Nghi thức Đội đòi hỏi phải có tính thuyết phục cao, tính nghiêm túc, chính xác và thống nhất. Có như vậy mới làm cho Nghi thức Đội trở thành nhu cầu thực sự của mỗi Đội viên và tập thể Đội.
Các Đội viên khi tham gia các hoạt động tập trung như: chào cờ, sinh hoạt tập thể đầu tuần, thể dục giữa giờ, lễ kỉ niệm mỗi Đội viên cần phải thực hiện đúng các động tác thực hành Nghi thức Đội. Đó là một vấn đề mà mỗi giáo viên tổng phụ trách, Anh chị phụ trách, Đội viên luôn quan tâm. Vấn đề đặt ra ở đây là phải rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội, đó là yếu tố quyết định đến sự thành công của việc thực hiện đúng, thành thạo Nghi thức Đội.
Muốn thực hiện tốt các động tác về Nghi thức Đội, không thể không nghiên cứu kĩ về Nghi thức Đội và phương pháp tập luyện về Nghi thức Đội, đặc biệt là biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho Đội viên. Để tổ chức tốt việc này, giáo viên tổng phụ trách Đội cần có tài liệu cung cấp những kiến thức lí thuyết về các động tác thực hành Nghi thức Đội, và có biện pháp cụ thể cho từng động tác.
Điều đó một lần nữa khẳng định: Tổ chức Đội là một tổ chức không thể thiếu trong các trường THCS và Tiểu học. Nếu hướng dẫn các em thực hiện đúng theo Điều lệ Đội và thực hành đúng Nghi thức Đội thì sẽ góp phần giáo dục các em trở thành con ngoan trò giỏi, xứng đáng là chủ nhân tương lai của đất nước.
Trải qua quá trình làm Tổng phụ trách Đội tại trường tiểu học Lê Lợi với vốn tích luỹ kinh nghiệm có được từ thực tiễn trong quá trình công tác, tập huấn, trong quá trình tìm hiểu tài liệu tôi nhận thấy rằng: Trong công tác Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, việc hướng dẫn thực hành Nghi thức Đội trong nhà trường nói chung và trường Tiểu học Lê Lợi nói riêng là rất quan trọng. Nên tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội trong Liên đội trường Tiểu học Lê Lợi” làm đề tài nghiên cứu, với mong muốn sẽ đưa ra các biện pháp, giải pháp để rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho Đội viên, góp phần nâng cao hoạt động Đội trong nhà trường, đặc biệt là kĩ năng thực hiện 7 yêu cầu Đội viên của các em đúng theo Nghi thức Đội.
Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Mục tiêu:	
Đưa ra một số biện pháp rèn kĩ năng thực hành Nghi thức Đội, nhằm đẩy mạnh hoạt động Đội trong nhà trường và nâng cao kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho từng Đội viên.
Nhiệm vụ của đề tài:
Khảo sát thực trạng hoạt động Đội tại Liên đội.
Nghiên cứu tầm quan trọng, sự cần thiết việc rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội trong nhà trường.
Từ đó tìm ra các biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội trong nhà trường.
Đối tượng nghiên cứu
Kĩ năng thực hành Nghi thức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trong trường tiểu học Lê Lợi.
Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu “Nghi thức và hướng dẫn thực hiện Nghi thức Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh” của Hội đồng Đội Trung ương.
Tiến hành nghiên cứu về thực trạng thực hành Nghi thức Đội trong nhà trường năm học 2015 – 2016.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
Phương pháp nghiên cứu khảo sát thực tiễn.
Phương pháp thực nghiệm.
Phương pháp phân tích, xử lý số liệu.
II. PHẦN NỘI DUNG
Cơ sở lý luận
Để thực hiện tốt 7 yêu cầu Đội viên và thực hành thành thạo các kĩ năng Nghi thức Đội, trước hết chúng ta phải hiểu “Khái niệm, ý nghĩa, vai trò của Nghi thức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh”.
Khái niệm về Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh.
Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh là một phương tiện giáo dục của Đội. Đặc trưng của Nghi thức Đội là nó được thể hiện thông qua các biểu trưng, ngôn ngữ, lời nói và các nghi lễ, thủ tục để giáo dục Đội viên.
Trong các nghi lễ, thủ tục hàng ngày và trong các ngày hoạt động quy mô, chính thức của Đội, nghi thức Đội được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc. Trong mọi hoạt động rèn luyện của Đội nghi thức tạo thành thói quen, nề nếp tốt cho đội viên trong tổ chức Đội. Góp phần khẳng định vai trò của tổ chức Đội trong sự nghiệp giáo dục.
Nghi thức Đội ngày càng hoàn thiện cùng với sự phát triển của tổ chức Đội phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của đất nước và đáp ứng những nhu cầu của Đội viên.
Ý nghĩa, vai trò của nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh.
Nghi thức Đội là một hoạt động giáo dục đặc trưng cho Đội TNTP Hồ Chí Minh. Thông qua hoạt động này, tổ chức Đội được củng cố, phát triển và khẳng định vị trí, vai trò của mình với xã hội.
Nghi thức Đội nhằm giáo dục toàn diện cho các em Đội viên mà trước hết là giáo dục ý thức tổ chức kỉ luật, tinh thần trách nhiệm trước tập thể, tạo nên tình cảm gắn bó, đoàn kết, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau để cùng tiến bộ.
Hoạt động Nghi thức Đội giúp các em có thể lực cường tráng, khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, tháo vát. Góp phần tạo nên vẻ đẹp cho người Đội viên, đẹp trong lời nói và đẹp trong hành động.
Hoạt động nghi thức Đội tốt sẽ tạo thành thói quen, nề nếp tốt trong sinh hoạt hàng ngày cho tập thể và cá nhân đội viên như: trang phục đẹp, gọn gàng, sạch sẽ, ra vào lớp đúng giờ, trật tự, vệ sinh ngăn nắp
Để có được những Đội viên khoẻ mạnh, tháo vát nhanh nhẹn, gọn gàng, có ý thức tổ chức kỉ luật, có tinh thần trách nhiệm và biết đoàn kết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau. Vấn đề đặt ra ở đây là phải rèn kĩ năng. Kĩ năng là yếu tố quyết định đến sự thành công của việc thực hiện đúng, thành thạo Nghi thức Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh.
2. Thực trạng
Được sự quan tâm sâu sắc của Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng đội huyện đã hướng dẫn, chỉ đạo, cũng như sự quan tâm của các bậc phụ huynh học sinh, tạo điều kiện về vật chất, ủng hộ tinh thần giúp cho Liên đội hoạt động thông suốt và tăng thêm tinh thần trong việc học tập và hoạt động phong trào. 
Cơ sở vật chất phục vụ cho công tác Đội của nhà trường hiện nay tương đối đầy đủ. Nhà trường đã có trống, loa máy, sân bãi đặc biệt Ban giám hiệu, các thầy giáo, cô giáo chủ nhiệm (anh chị phụ trách Chi đội, lớp Nhi đồng) của trường đều nhiệt tình quan tâm đến các phong trào hoạt động Đội. 
Bản thân tôi là giáo viên tổng phụ trách tôi nhận thức đầy đủ về vai trò của mình và về chương trình rèn luyện Nghi thức Đội, thấy được việc dạy thực hành Nghi thức Đội là một nhiệm vụ hết sức khó khăn, mà mỗi giáo viên tổng phụ trách cần phải cố gắng nhiều mới làm được.
Đối với học sinh hầu hết các em đều ngoan, có ý thức chấp hành kỉ luật. Có cố gắng trong luyện tập thực hành các động tác về Nghi thức Đội để đạt kết quả cao.
 Bản thân được Hội đồng đội huyện cử đi tham gia tập huấn về nghi thức – Nghi lễ đội sửa đổi năm 2015 do Hội đồng Đội Trung Ương tổ chức, nên kịp thời năm bắt và triển khai thực hiện kịp thời.
Tuy nhiên, Học sinh các em còn e dè, nhút nhát, mất khá nhiều thời gian vào học các môn văn hóa. Chưa phát huy được tính tự quản, chưa chủ động tham gia các hoạt động của Đội. Rất nhiều em chưa thực hiện được các kĩ năng thực hành nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh, mặt khác thời lượng để luyện tập Nghi thức Đội thì có hạn, vì thế trong một vài buổi tập, giáo viên tổng phụ trách cũng không có đủ thời gian để quan tâm đến từng đội viên.
Cơ sở vật chất còn nhiều thiếu thốn, không đủ phòng cho các lớp học cụ thể: các em học sinh vẫn học 1 buổi/ ngày dẫn đến các lớp đi học không tập trung nên việc sắp xếp một buổi sinh hoạt Đội cụ thể để các em được sinh hoạt và học Nghi thức Đội là khó khăn.
- Một số anh chị phụ trách lớp chưa thực sự coi trọng về nghi thức – nghi lễ, còn xem nhẹ nên việc triển khai và tổ chức tập luyện thường xuyên cho các em chưa đạt kết quả tốt
Song thực tế cho thấy để tổ chức Đội trong nhà trường hoạt động được như đúng yêu cầu của Điều lệ Đội TNTP Hồ Chí Minh đã đề ra là một vấn đề hết sức nan giải, đặc biệt là tổ chức các hoạt động Nghi thức Đội cho thiếu nhi trong trường, phần lớn thời gian dành để cho các em học tập. Mỗi tuần chỉ có thể bố trí được 01 buổi để hoạt động Đội lồng ghép vào chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp nên chất lượng các buổi hoạt động chưa thật sự cao.
Kĩ năng thực hành Nghi thức Đội đội viên còn sai nhiều đặc biệt là thực hành Nghi thức Đội sửa đổi. Phụ huynh của các em chưa nhận thức rõ về công tác Đội trong nhà trường đặc biệt là Nghi thức Đội trong nhà trường.
Thời gian sinh hoạt Đội, rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội còn ít.
Giáo viên tổng phụ trách cũng như giáo viên chủ nhiệm, vẫn còn áp dụng các biện pháp cũ chưa đưa ra được các biện pháp mới.
Một số Đội viên chưa thực sự hiểu ý nghĩa, vai trò của việc rèn luyện và thực hành Nghi thức Đội, dẫn tới kĩ năng rèn luyện thực hành Nghi thức Đội của các em còn nhiều hạn chế dễ làm sai các động tác, ảnh hưởng tới toàn Liên đội khi thực hành Nghi thức Đội sẽ không đồng đều.
Cụ thể dựa vào kết quả kiểm tra chuyên hiệu “Nghi thức Đội” của toàn Liên đội như sau:
Tổng số Đội viên
KẾT QUẢ
Đạt
Chưa đạt
SL
%
SL
%
272
95
34.9%
177
65,1%

Từ đó nhận thấy trong các đợt kiểm tra về chuyên hiệu “Nghi thức Đội” của các năm học trước chất lượng chưa được như mong muốn. 
Từ những vấn đề về thực trạng nêu ở trên ta dễ dàng nhận thấy rằng: việc thực hành đúng Nghi thức Đội rất quan trọng trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp, nhưng thực tế kĩ năng rèn luyện thực hành Nghi thức Đội của Đội viên chưa tốt và việc tập luyện cho các em còn nhiều bất cập. Trước đây tôi đã áp dụng nhiều biện pháp để nâng cao kĩ năng rèn luyện Nghi thức Đội cho các em tại Liên đội, tuy nhiên kết quả đạt được chưa cao do các biện pháp chưa thực sự phù hợp với đối tượng, do khai thác, áp dụng biên pháp đó chưa triệt để như:	
Phương pháp hướng dẫn của giáo viên tổng phụ trách Đội: còn xem nhẹ kĩ năng thực hành các động tác cơ bản, chi tiết. Thường huớng dẫn sơ sài, làm mẫu quá nhanh các em quan sát không kịp sau đó chỉ cho các em làm 1 -2 lần rồi chuyển động tác khác. Khi các em thực hiện nhóm giáo viên không quán triệt các em nên các em lợi dụng làm việc riêng.
Phương pháp nghiên cứu tài liệu: giáo viên cho các em nghiên cứu nhưng không kiểm tra, trao đổi với các em nên các em khó tiếp thu nội dung kiến thức.
Biện pháp kiểm tra đánh giá: Còn ít tổ chức các đợt kiểm tra, hội thi Nghi thức Đội nên các em không có tinh thần phấn đấu.
Từ những vấn đề trên tôi thấy cần phải đổi mới các phương pháp, cần có nhiều biện pháp, giải pháp mới phù hợp hơn, áp dụng triệt để hơn để nâng cao kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho các em, giúp các em nắm được ý nghĩa, vai trò của việc rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội để các em không ngừng tự rèn luyện bản thân mình từ đó góp phần vào xây dựng công tác Đội ngày càng vững mạnh. 
3. Biện pháp - giải pháp
3.1. Mục tiêu của biện pháp, giải pháp
Nhìn rõ được thực trạng về việc thực hành Nghi thức Đội của đội viên để phát huy những điểm mạnh, khắc phục và hạn chế những điểm yếu. Đồng thời đưa ra được những biện pháp, giải pháp phù hợp để nâng cao kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho đội viên.
Biện pháp tuyên truyền, giáo dục: vì phụ huynh cũng như các em chưa hiểu rõ vai trò, ý nghĩa của việc thực hành nghi thức Đội trong trường học nên phụ huynh không tạo điều kiện cho các em rèn luyện, còn các em không hiểu rèn luyện nghi thức Đội để làm gì làm cho các em không tự rèn luyện. Biện pháp tuyên truyền, giáo dục giúp phụ huynh cũng như các em hiểu rõ hơn vai trò, ý nghĩa của việc thực hành nghi thức Đội trong trường học lúc này phụ huynh sẽ tạo điều kiện cho các em, các em tự ý thức và tự mình rèn luyện nghi thức Đội.
Biện pháp tìm hiểu nội dung ”Nghi thức và huớng dẫn thực hiện nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh” giúp các em hiểu và nắm nội dung lý thuyết nghi thức Đội.
Biện pháp áp dụng công nghệ thông tin: tạo hứng thú cho các em khi nghiên cứu, các em ghi nhớ các động tác thực hành nghi thức Đội nhanh hơn, có thể tự rèn luyện không cần sự hướng dẫn của giáo viên.
Biện pháp hướng dẫn thực hành nghi thức Đội của tổng phụ trách Đội: các em Đội viên được trực tiếp quan sát các động tác dưới sự phân tích cụ thể từng động tác một của giáo viên. Được giáo viên chỉnh sửa động tác sai, giúp các em thực hiện động tác chính xác, theo đúng trình tự.
Biện pháp tập huấn: nâng cao kĩ năng thực hành nghi thức Đội cho Anh chị phụ trách, chỉ huy Đội. Chỉ huy Đội nắm vững khẩu lệnh, tác phong nhanh nhẹn, nhạy bén trong chỉ huy.
Biện pháp kiểm tra đánh giá: giúp tổng phụ trách, anh chị phụ trách nắm được khả năng thực hành nghi thức Đội của các em. Các em được thực hành nghi thức Đội theo một trình tự. 
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
* Biện pháp tuyên truyền, giáo dục
Muốn các em tự giác tập luyện tôi đã tổ trức tuyên truyền, định hướng cho các em để các em hiểu được vai trò, ý nghĩa của việc thực hành nghi thức Đội trong trường học. 
Ví dụ như: Tổ chức cuộc thi tìm hiểu về ý nghĩa, vai trò việc thực hành nghi thức Đội trong trường học.
Tôi kết hợp với giáo viên chủ nhiệm triển khai tới phụ huynh các em, giúp phụ huynh nắm được tầm quan trọng của việc thực hành nghi thức Đội để phụ huynh tạo điều kiện cho các em, động viên các em rèn luyện.
* Biện pháp tìm hiểu nội dung” Nghi thức và hướng dẫn thực hiện nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh”. (Nghi thức Đội sửa đổi ban hành ngày 10 tháng 8 năm 2015 của Hội Đồng Đội Trung ương)
Giáo viên tổng phụ trách luôn tự tìm hiểu nội dung tài liệu, phải nắm vững các nội dung kiến thức về Nghi thức Đội.
Yêu cầu các em Đội viên tự nghiên cứu nội dung Nghi thức Đội trong sổ tay Đội viên và trong tài liệu do giáo viên tổng phụ trách đưa cho. Nắm được nội dung 7 yêu cầu đối với Đội viên.
Sau khi cho các em nghiên cứu thì giáo viên tổng phụ trách tiến hành kiểm tra kiến thức các em xem các em nắm được những gì, thiếu sót vấn đề gì để bổ sung. Giáo viên tổng phụ trách đưa ra các câu