SKKN Một số biện pháp bồi dưỡng sinh hoạt Sao cho cán bộ Phụ trách Sao ở liên đội Trường Tiểu học Tản Lĩnh

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến
Ở bậc học Tiểu học, bên cạnh mục tiêu phát triển đúng đắn lâu dài về trí tuệ các em còn được phát triển, bồi đắp về mặt tình cảm như: Lòng nhân ái, tình yêu quê hương, đất nước; tôn trọng, kính yêu ông bà, cha mẹ, thầy cô giáo, bạn bè, người thân... Ý thức được quyền và bổn phận của mình, có trách nhiệm với gia đình, nhà trường và xã hội. Thực hiện nghiêm túc các quy định của trường, lớp. Bên cạnh việc học tập văn hoá, các em còn được tham gia các hoạt động văn hoá văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí lành mạnh, tham gia các hoạt động xã hội từ thiện. trong tổ chức của nhà trường, lớp và Sao nhi đồng nhằm giúp các em học tập, rèn luyện để trở thành con ngoan, trò giỏi; phát triển toàn diện về Đức, Trí, Thể, Mỹ. Đó cũng chính là mục tiêu giáo dục và đào tạo con người mới xã hội chủ nghĩa của Đảng ta theo mục 2, Điều 29 và phần a, mục 2, Điều 30 của Chương II, Luật Giáo dục năm 2019.
Trong trường Tiểu học, hoạt động Sao nhi đồng được xác định là nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Tạo cho nhi đồng có một sân chơi lý thú, bổ ích với phương châm “Học mà chơi - Chơi mà học” để tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng mà không khô cứng. Vì vậy công tác Sao nhi đồng càng phải trú trọng về chất lượng và nội dung sinh hoạt.
Ở lứa tuổi nhi đồng khả năng tự quản, tự tổ chức hoạt động của các em còn thấp. Do đó chương III, Điều 12, mục 1,2,3 của Điều lệ Đội quy định. “Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh giúp đỡ nhi đồng thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng; xứng đáng là con ngoan, trò giỏi, bạn tốt và trở thành đội viên Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh ”, “Mỗi liên đội, chi đội có trách nhiệm tổ chức, hướng dẫn hoạt động nhi đồng theo Sao Nhi đồng ở trong nhà trường hoặc ở địa bàn dân cư”, “Môi Sao Nhi đồng có ít nhất một đội viên do chi đội cử ra làm phụ trách Sao. Phụ trách Sao có nhiệm vụ hướng dẫn nhi đồng sinh hoạt, học tập, vui chơi theo Chương trình Dự bị đội viên ”.
Đối với các em nhi đồng, anh chị Phụ trách Sao có tầm quan trọng đặc biệt. Có thể nói Phụ trách Sao là “linh hồn” của Sao. Thực tế đã chứng minh ở đâu có Phụ trách Sao giỏi, năng động, nhiệt tình, tâm huyết, hiểu tâm lí nhi đồng, có nghiệp vụ công tác Đội, có khả năng tham gia các hoạt động như: Hát, múa, kể chuyện, tổ chức trò chơi, khiếu hài hước...thì ở đó hoạt động nhi đồng đạt kết quả tốt. Ngược lại, ở những nơi không có Phụ trách Sao hoặc Phụ trách Sao năng lực hạn chế, không được bồi dưỡng thường xuyên thì chất lượng công tác Sao nhi đồng sẽ kém hiệu quả.
Như vậy muốn công tác chăm sóc, giáo dục nhi đồng đạt hiệu quả cao trước hết phải duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động của Sao nhi đồng và phụ trách nhi đồng. Muốn hoạt động của Sao nhi đồng thực sự có hiệu quả thì phải có đội ngũ Phụ trách Sao năng động, nhiệt tình, trách nhiệm và có năng lực. Do đó vấn đề bồi dưỡng Phụ trách Sao để nâng cao năng lực cho các em có khả năng tự tổ chức, điều hành một Sao nhi đồng là việc làm rất cần thiết. Với tầm quan trọng đó tôi tập trung nghiên cứu Đề tài “Một số biện pháp bồi dưỡng sinh hoạt Sao cho cán bộ Phụ trách Sao ở liên đội trường tiểu học Tản Lĩnh”.
2. Mục tiêu của đề tài.
Bồi dưỡng sinh hoạt Sao cho cán bộ Phụ trách Sao ở Liên đội Tiểu học nhằm mục đích đào tạo đội ngũ Phụ trách Sao năng động, sáng tạo, vững vàng về kỹ năng, nghiệp vụ công tác Sao nhi đồng, cụ thể:
Giúp Phụ trách Sao nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò, nhiệm vụ công tác người Phụ trách Sao với công tác giáo dục nhi đồng.
Trang bị kiến thức cơ bản về kỹ năng, nghiệp vụ, phương pháp công tác Sao nhi đồng làm cơ sở để tổ chức quản lý, thiết kế nội dung sinh hoạt cho Sao nhi đồng.
Bồi dưỡng tình cảm cho các em yêu Sao nhi đồng, rèn luyện kỹ năng, mạnh dạn, tự tin để đáp ứng được yêu cầu trong công tác . 
Đào tạo được đội ngũ Phụ trách Sao giỏi sẽ tạo điều kiện cho nhi đồng phát triển, đồng thời công tác Đội tại Liên đội sẽ ngày càng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng.
3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
a. Thời gian: Đề tài được triển khai từ học kỳ II năm học 2022 - 2023 và được áp dụng trong năm học 2023 - 2024 tại liên đội Tiểu học Tản Lĩnh.
b. Đối tượng: Các em Phụ trách Sao và nhi đồng lớp 1,2.
c. Phạm vi nghiên cứu: Liên đội trường tiểu học Tản Lĩnh, Ba Vì, Hà Nội.
II. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
1. Hiện trạng vấn đề
Năm học 2023 - 2024 liên đội Tiểu học Tản Lĩnh có hơn 600 nhi đồng khối 1, 2, chia thành 60 Sao, 60 đội viên là Phụ trách Sao. Việc thực hiện công tác Sao nhi đồng hiện nay ở liên đội tiểu học Tản Lĩnh có những thuận lợi khó khăn sau:
a. Thuận lợi
Công tác Đội và phong trào thiếu nhi của Liên đội luôn được sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của cấp uỷ, Bán giám hiệu nhà trường, của Công đoàn, Chi đoàn...tạo mọi điều kiện thuận lợi để hoạt động Đội phát huy và đạt hiệu quả. Ban giám hiệu nhà trường luôn coi hoạt động Đội nói chung và hoạt động Sao nhi đồng nói riêng là hoạt động quan trọng giáo dục học sinh phát triển toàn diện, góp phần hoàn thành tốt mục tiêu giáo dục của nhà trường.
Đội ngũ giáo viên phụ trách chi đội, lớp nhi đồng và chi đoàn nhiệt tình, trách nhiệm phối hợp với Tổng phụ trách Đội tổ chức thành công các hoạt động trọng tâm của Đội đề ra.
Ban chỉ huy Liên - Chi đội, Phụ trách Sao hăng hái, nhiệt tình.
Các em nhi đồng ngoan ngoãn, vâng lời, yêu thích các hoạt động tập thể.
b. Khó khăn
Đội ngũ Phụ trách Sao một số em còn rụt rè, e ngại, chưa mạnh dạn tự tin dẫn tới lúng túng trong quá trình tổ chức sinh hoạt do vậy chưa có sức thuyết phục đối với nhi đồng.
Các em đội viên khối 4 mới được lựa chọn nên còn gặp nhiều khó khăn trong công tác Phụ trách Sao.
Sự chú ý tập trung, ý thức tổ chức kỷ luật một số nhi đồng chưa cao nên khó khăn cho Phụ trách Sao trong quá trình tiến hành tổ chức sinh hoạt.
c. Kết quả thực trạng ban đầu
Đầu năm học 2023 - 2024 khi lựa chọn 60 em đội viên khối 4, 5 làm công tác Phụ trách Sao lớp 1, lớp 2 tôi tiến hành điều tra thực trạng tình hình Phụ trách Sao cho thấy:
- 35/60 em Phụ trách Sao khối 5 đã được làm cán bộ Phụ trách Sao ở năm học trứớc và đều đạt khá giỏi.
- 26/60 em (trong đó 5 em khối 5, 21em khối 4) mới được chọn cử, công tác Phụ trách Sao còn rất mới mẻ nên rất cần được đào tạo, bồi dưỡng.
- 60/60 em Phụ trách sao đều yêu thích công tác Phụ trách Sao nhi đồng.
d. Nhiệm vụ nghiên cứu
Giúp các em hiểu và nắm vững chủ điểm sinh hoạt từ đó lên kế hoạch xây dựng, thiết kế tiết sinh hoạt Sao cho nhi đồng một cách phù hợp nhất nhằm thu hút đông đảo nhi đồng tham gia sinh hoạt.
Cung cấp cho Phụ trách Sao vốn kiến thức về: các bài hát, bài múa, bài thơ, kể chuyện, trò chơi, câu đố.. .để các em tổ chức sinh hoạt cho phong phú, hấp dẫn mà không đơn điệu, tẻ nhạt.
Bên cạnh đó đội ngũ Phụ trách Sao sẽ góp phần bồi dưỡng các em trưởng Sao, phó Sao trở thành những cán bộ đội tiếp tục công tác Phụ trách Sao nhi đồng.
e. Phương pháp nghiên cứu.
* Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Nghiên cứu các tài liệu bồi dưỡng phụ trách Đội, Hướng dẫn của Hội đồng Đội các cấp, của nhà trường về thực hiện nhiệm vụ năm học 2023 - 2024, các văn bản nghị quyết của Đảng về công tác giáo dục, công tác Đội - Sao nhi đồng trong trường học...
* Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp lý luận, phương pháp tọa đàm trao đổi, phương pháp quan sát, thu thập thông tin, phương pháp phỏng vấn trực tiếp, tổng kết, đúc rút kinh nghiệm...
g. Điểm mới của đề tài.
Đưa ra phương pháp bồi dưỡng có hiệu quả nhằm góp phần nâng cao chất lượng cho đội ngũ cán bộ Phụ trách Sao nhi đồng ở liên đội tiểu học Tản Lĩnh. Đã cải tiến được nhiều về chất lượng, hiệu quả công tác Phụ trách Sao và hoạt động Sao nhi đồng, từ đó góp phần cùng chuyên môn nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường.
h. Cơ sở lý luận
Tâm lỷ học: đối với lứa tuổi trẻ nhỏ, sự phát triển cá thể các quá trình tâm lý và các phẩm chất tâm lý được nghiên cứu các dạng hoạt động khác nhau đang được phát triển. ví dụ: vui chơi, học tập, lao động, hoạt động xã hội v.v... mỗi dạng hoạt động có vai trò, tác dụng khác nhau đối với sự phát triển nhân cách của các em. những quan sát hàng ngày cho thấy, trẻ em rung cảm và suy nghĩ không giống người lớn mà vấn đề cơ bản là ở chỗ, phải hiểu được đứa trẻ hiện có những gì, có thể làm được những gì, nó sẽ thay đổi như thế nào và sẽ có được những gì trong quá trình sống và hoạt động theo lứa tuổi.
Giáo dục học: Trong quá trình học tập, hoạt động trong nhà trường, các em nhỏ được thể hiện thông qua tính giáo dục đạo đức trong các môn học cũng như các hoạt động ngoại khoá. Chẳng hạn, một học sinh tiểu học vừa là Đội viên TNTP Hồ Chí Minh, vừa là thành viên của Đội ngũ phụ trách sao, vừa là cây văn nghệ của nhà trường... Khi học sinh tham gia các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt nhi đồng...
- Luật bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ em:
Theo Chương II trong luật về quyền trẻ em được nêu rõ: “... trẻ em có quyền được chăm sóc nuôi dạy để phát triển thể chất, trí tuệ và đạo đức... trẻ em có quyền chung sống với cha mẹ, trẻ em được tôn trọng, được bảo vệ sức khoẻ, quyền học tập vui chơi, quyền có tài sản.. ” v.v...
+ Về bổn phận: Các em phải biết kính trọng ông bà, cha mẹ, người lớn, trẻ nhỏ, bạn bè, chăm chỉ học tập, rèn luyện thân thể, tôn trọng pháp luật, thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy.
- Lý luận về xây dựng Đội:
Hoạt động Đội TNTP là con đường giáo dục không thể thiếu trong quá trình giáo dục trẻ em. Bởi vì, mỗi trẻ em trong quá trình giáo dục để phát triển trí tuệ, phẩm chất, năng lực đều phải bằng nhiều con đường như giáo dục thông qua hệ thống nhà trường hoặc bằng giáo dục gia đình, và của xã hội. Đối với Đội TNTP phương pháp giáo dục là thông qua các hoạt động thực tiễn của Đội và tự rèn luyện của Đội viên. Chính vì vậy công tác nhi đồng được Đảng ta và Bác Hồ coi đó là sự nghiệp đào tạo một lớp người mới cho đất nước. Bác Hồ nói : "Ngày nay chúng là nhi đồng, ít năm sau chúng sẽ là công dân, cán bộ."
*Đối với nhi đồng: Tổ chức Đội giúp các em tự giáo dục một cách nhẹ nhàng mà không khô cứng, tự nhiên mà không gò ép. Mang lại cho các em quyền được học tập, vui chơi, niềm vui và sự tiến bộ.
* Đối với Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh: Đội là lực lượng dự bị trực tiếp, là nguồn bổ sung chủ yếu về số lượng và chất lượng. Hoạt động Đội giúp các em rèn luyện, phấn đấu để trở thành đoàn viên Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh khi đã trưởng thành.
* Đối với nhà trường: Đội hỗ trợ tích cực, là cầu nối vững chắc góp phần không nhỏ trong việc thực hiện nguyên lý giáo dục “Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội”. Đội là người phụ trách, là người anh, người chị gương mẫu cho các em noi theo, chuẩn bị cho các em phấn đấu trở thành Đội viên Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.
* Đối với xã hội: Đội là lực lượng cách mạng tham gia tuyên truyền, cổ động các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước.
Trong trường Tiểu học, công tác Đội gồm hai mảng quan trọng đó là công tác Đội và công tác Sao nhi đồng. Theo quy định các em lứa tuổi 6, 7, 8 học lớp 1, 2, 3 thuộc đối tượng nhi đồng. Quy mô hoạt động thường xuyên của các em là Sao nhi đồng. Hình thức sinh hoạt Sao nhi đồng giúp các em vừa học, vừa chơi mà vẫn đảm bảo lĩnh hội đầy đủ các kiến thức trong nhà trường và ngoài xã hội một cách thoải mái nhất.
III. CÁC BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG
Công tác nhi đồng là một trong những hoạt động trọng tâm trong các mặt công tác của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh ở các liên đội Tiểu học. Để công tác nhi đồng thực sự hoạt động có hiệu quả thì khâu “Bồi dưõng Phụ trách Sao ” là khâu mấu chốt, quyết định sự thành công của công tác nhi đồng.
Để công tác bồi dưỡng thành công thì việc lựa chọn cán bộ Phụ trách Sao được tiến hành như sau:
1. Lựa chọn các tiêu chuẩn phụ trách Sao
Do đặc thù của công tác Phụ trách Sao nhi đồng là trẻ em, là các em đội viên thuộc chi đội khối 4, khối 5 được cử xuống làm Phụ trách Sao, các em phải hoàn thành nhiệm vụ của người đội viên, người phụ trách, do vậy cần xây dựng các tiêu chuẩn Phụ trách Sao để chọn cử đúng yêu cầu.
Những tiêu chuẩn chủ yếu của phụ trách Sao đó là:
1.1 Nhiệt tình với công tác nhi đồng
Lòng nhiệt tình say mê với công tác nhi đồng giúp các em chịu khó học hỏi, luôn tìm tòi, sáng tạo ra những nội dung, hình thức mới trong tổ chức hoạt động cho nhi đồng, có trách nhiệm với công tác nhi đồng, hoàn thành nhiệm vụ chi đội giao phó.
1.2 Yêu mến các em nhi đồng
Biết yêu thương, tôn trọng các em nhi đồng, thích được vui chơi, sinh hoạt, hoạt động cùng các em, biết khuyến khích các em nhi đồng khi làm được việc tốt và biết giúp đỡ các em khi gặp khó khăn. Biết quan tâm đến những em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, khuyết tật, không nơi nương tựa.
1.3 Học lực từ loại khá trở lên
Điều này vô cùng quan trọng đối với Phụ trách Sao, vì nếu Phụ trách Sao học khá giỏi sẽ làm gương cho nhi đồng học tập noi theo. Do học khá giỏi nên Phụ trách Sao sẽ có thời gian dành cho hoạt động nhi đồng và điều quan trọng là cha mẹ các em ủng hộ, yên tâm cho nhi đồng tham gia hoạt động khi biết Phụ trách Sao là một đội viên chăm ngoan, học giỏi.
1.4 Hiểu về đặc điểm tâm lí nhi đồng
Nhi đồng có tính dễ bảo, cả tin, hay bắt chước, thích được khen, đời sống tình cảm chiêm sưu thế hơn so với đời sống nhận thức, dễ xúc cảm, tò mò, ham hiểu biết. Hiểu tâm lí nhi đồng, Phụ trách Sao sẽ tìm ra được phương pháp tốt nhất để gần gũi, thu hút các em tham gia hoạt động.
1.5 Thành thạo nghi thức Đội
Việc nắm vững các yêu cầu đối với đội viên, người chỉ huy, cách thức tập hợp đội hình, chỉnh đốn đội ngũ là điều kiện thuận lợi cho Phụ trách Sao khi tổ chức sinh hoạt và vui chơi với nhi đồng.
1.6 Biết tổ chức các hoạt động
Biết cách thức tiến hành một buổi sinh hoạt Sao theo chủ điểm, biết lôi cuốn các em nhi đồng cùng tham gia, cùng vui chơi một cách hợp lí
1.7 Có năng khiếu về hát, múa, kể chuyện, trò chơi, cắt dán, vẽ....
Đây là yêu cầu cần thiết đối với Phụ trách Sao để tạo được ấn tượng, hấp dẫn các em nhi đồng.
2. Công tác chọn cử phụ trách Sao
Căn cứ theo Điều lệ Đội tại chương III, Điều 12, mục 1,2,3 của Điều lệ Đội quy định “Mỗi liên đội, chi đội có trách nhiệm tổ chức, hướng dẫn hoạt động nhi đồng theo Sao Nhi đồng ở trong nhà trường hoặc ở địa bàn dân cư, trường học kết nghĩa ”, “Môi Sao Nhi đồng có ít nhất một đội viên do chi đội cử ra làm phụ trách Sao. Phụ trách Sao có nhiệm vụ hướng dẫn nhi đồng sinh hoạt, học tập, vui chơi theo.
Về phân công phụ trách: Căn cứ vào thực tế các em đội viên khối 5 đã làm cán bộ Phụ trách Sao năm học trước còn các em đội viên khối 4 chưa được tham gia làm Phụ trách Sao, các em nhi đồng lớp 2 đã được tham gia sinh hoạt sao nhi đồng ở lớp 1 và các em nhi đồng lớp 1 thì mới chia tay mẫu giáo để lên học bậc Tiểu học còn rất nhiều bỡ ngỡ. Do vậy tôi phân công như sau:
- Các em Phụ trách Sao khối 5 phụ trách các Sao nhi đồng khối 1.
- Các em Phụ trách Sao khối 4 phụ trách các Sao nhi đồng khối 2.
3. Bồi dưỡng sinh hoạt Sao cho phụ trách Sao nhi đồng
Phụ trách Sao là “linh hồn” của Sao nhi đồng, là người trợ thủ đắc lực củ