Sáng kiến kinh nghiệm Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác Đoàn trong trường THPT

 Sở GD&ĐT Khánh Hoà         	CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 
Trường THPT Lý Tự Trọng                              Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
                                          Nha trang , ngày tháng 5 năm 2011
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài: Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác Đoàn trong trường THPT
I. Lý lịch cá nhân: 
- Họ và tên: Nguyển Bạch Hải            Bí danh (nếu có): không         Nam, nữ:Nam
- Ngày, tháng, năm sinh: 25/05/1982
- Quê quán (3): Tuy An – Phú Yên
- Nơi thường trú: Phường Phước Hải – Nha Trang – Khánh Hòa 
- Đơn vị công tác: Trường THPT Lý Tự Trọng 
- Chức vụ hiện nay: Bí thư Đoàn Trường THPT Lý Tự Trọng 
- Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: Giáo viên Vật Lý 
- Ngày vào Đảng chính thức (hoặc ngày tham gia công tác các đoàn thể): 
- Quá trình công tác (4):
+ Tháng 09/2004–Tháng 03/2007: Giáo viên dạy Vật lý; kiêm nhiệm phó Bí thư Đoàn Trường.
+ Tháng 04/ 2007 – 10/ 2009: Đi học cao học tại Viện Vật Lý.
+ Tháng 10/2009 – 09/2010: Giáo viên dạy Vật lý; kiêm nhiệm Bí thư CĐGV.
+ Tháng 10/2010 – 05/2011: Giáo viên Vật lý; Kiêm nhiệm Bí thư Đoàn Trường 
Những khó khăn, thuận lợi trong việc thực hiện nhiệm vụ:
+ Thuận lợi: 
+ Khó khăn:
A- ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
	Sự nghiệp đổi mới đất nước đang tiến hành một cách toàn diện và sâu sắc trong giai đoạn hiện nay với mục tiêu hội nhập kinh tế quốc tế - một đòi hỏi tất yếu bức của đất nước ta. Để đủ sức hội nhập, nhân tố con người được đặt vào vị trí trung tâm của chiến lược phát triển kinh tế xã hội, xây dựng đất nước. Hội nghị lần thứ 7 Trung ương khóa X đã khẳng định “ Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người.” Trong đó bộ phận thanh niên trong nhà trường THPT là những công dân làm chủ tương lai sau này. Ở trường THPT Lý Tự Trọng, dưới sự chỉ đạo Cấp ủy Đảng, Ban giám hiệu và các tổ chức Đoàn thểtrong hội đồng giáo dục coi trọng việc giáo dục con người phát triển toàn diện – sẵn sàng hội nhập với bốn tiêu chí: “ Tự tin – Năng động – Thông minh – Sáng tạo”.
Cấp uỷ Đảng đã chỉ đạo Đoàn trường thực hiện các mục tiêu lớn sau:
- Tập hợp được thanh niên thông qua các hoạt động phong trào: Ngoại khóa, văn nghệ thể dục thể thao
Tăng cường công tác giáo dục truyền thống cách mạng,tư tưởng, văn hóa, đạo đức, lối sống và ý thức chấp hành pháp luật. 
- Xây dựng và củng cố tổ chức đoàn – hội vững mạnh, toàn diện, nâng cao chất lượng hoạt động của đoàn theo hướng thiết thực, hiệu quả và phát triển bền vững, tập trung đẩy mạnh hoạt động đoàn ở cơ sở .
	Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở Đoàn, nhất là Chi Đoàn còn thấp; nội dung, hình thức sinh hoạt và hoạt động Đoàn còn thiếu hấp dẫn, ít sáng tạo, chưa theo kịp sự chuyển động của tình hình thanh niên cũng như yêu cầu tập hợp thanh niên trong giai đoạn hiện nay, vai trò Đoàn viên chưa được phát huy, một bộ phận đoàn viên còn thụ động, ý thức xây dựng tổ chức chưa cao. 
	Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém trên là do nội dung, phương thức hoạt động của Đoàn cơ sở chậm đổi mới, chưa phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng của thanh niên. Đội ngũ Bí thư, phó bí thư đa số là kiêm nhiệm chưa được đào tạo nên kỹ năng còn hạn chế. Công tác quản lý Đoàn viên thiếu chặc chẽ, thậm chí bị buông lỏng; công tác bồi dưỡng chuẩn bị cho thanh niên vào Đoàn chưa được quan tâm đầy đủ chạy theo chỉ tiêu Đoàn cấp trên.
 Xuất phát từ những thực trạng , cũng như mục tiêu nêu trên, để hoạt động Đoàn trong trường THPT đạt kết quả cao và thực chất thí chúng ta còn nhiều việc phải làm... Trong khuôn khổ Sáng kiến kinh nghiệm (SKKN) này tôi bám sát vào việc thay đổi phương thức một cách khoa học phù hợp tình hình mới, yêu cầu mới, cũng như phù hợp tâm sinh lý học sinh hiện nay, Tôi tập trung nghiên cứu và chọn đề tài: “Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác Đoàn trong trường THPT”
II. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP, TÀI LIỆU VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU.
1. Đối tượng nghiên cứu: Trường THPT Lý Tự Trọng – Nha Trang 
2. Phương pháp nghiên cứu:
- Lập kế hoạch nghiên cứu
- Chia giai đoạn nghiên cứu
- Soạn thảo nội dung: Kiểm tra, giám sát những việc đã làm được trên thực tế, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm.
 3. Phạm vi nghiên cứu: Trường THPT Lý Tự Trọng 
 4. Thời gian nghiên cứu: 12 tháng 
 5. Tài liệu nghiên cứu.
- Điều lệ Đoàn.
- Nghị quyết 25 TW Đảng; nghị quyết 02 Thành ủy Nha Trang 
- Bồi dưỡng kiến thức pháp luật dành cho Bí thư Đoàn các cấp(NXB thanh niên).
- Nghị quyết liên tịch số 12/2008/NQLT – BGDĐT – TWDTN của Bộ Giáo Dục và Đào tạo - Trương ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
B - NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.
I. Cơ sở lý luận của vấn đề 
1. Những vấn đề cơ bản về Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (TNCS HCM) – Vai trò Đoàn TNCS HCM trong trường học THPT về việc nâng cao giáo dục toàn diện học sinh.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn bao gồm thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. 
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là thành viên hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật của nước CHXHCN Việt Nam. Đoàn phối hợp với cơ quan nhà nước, các đoàn thể và tổ chức xã hội, các tập thể lao động và gia đình chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi; tổ chức cho Đoàn viên, thanh niên tích cực quản lý nhà nước và xã hội.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong nhà trường (Đoàn trường) phát huy vai trò, trách nhiệm nhằm xây dựng thế hệ học sinh, sinh viên phát triển toàn diện, có đạo đức tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và kỹ năng nghề nghiệp, giàu lòng yêu nước, có lối sống đẹp, có lý tưởng cách mạng và bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam.
Chi đoàn là tổ chức tế bào của Đoàn, là hạt nhân nòng cốt đoàn kết, tập hợp thanh thiếu nhi. Trong trường học Chi Đoàn học sinh thành lập từ đầu năm học theo đơn vị lớp đứng đầu là bí thư chi đoàn. Chi đoàn giáo viên là chi đoàn trung tâm làm nồng cốt hổ trợ Đoàn trường, định hướng cho mọi hoạt động chi đoàn học sinh.
Nhiệm vụ của Đoàn viên: Luôn luôn phấn đấu vì lý tưởng của Đảng và Bác Hồ. Tích cực học tập, lao động rèn luyện, tham gia các hoạt động xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Gương mẫu chấp hành và vận động thanh niên, thực hiện đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; Liên hệ mật thiết thanh niên, tích cực xây dựng Hội Liên Hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam, Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh; giúp đỡ thanh niên và đội viên trở thành đoàn Viên.
2. Xác định chức năng, nhiệm vụ của Bí thư Đoàn trường trong trường THPT.
Không thể phủ nhận vai trò của Bí thư Đoàn trường trong trường THPT trong trường học. Bởi vì, Bí thư là người chỉ huy trực tiếp và cao nhất của Đoàn Trường, là cán bộ quản lý có trách nhiệm giáo dục và tổ chức giáo dục thanh thiếu niên trong trường thông qua các hoạt động đoàn. Do đó, Bí thư Đoàn trường phải xác định chức năng nhiệm vụ của mình: 
- Quản lý, chỉ đạo toàn diện tất cả chi Đoàn trong nhà trường.
- Lập kế hoạch chương trình hành động cả năm học về công tác thanh niên.
- Tham mưu cấp uỷ Đảng, chính quyền trong nhà trường.
- Phối hợp cùng các tổ chức Đoàn thể khác trong và ngoài nhà trường.
- Đặc biệt Bí thư Đoàn trường phải thật sự cầu nối giữa nhà trường, gia đình, xã hội với các em. Là người cố vấn hoạt động tự quản cho học sinh, là người phối hợp các lực lượng xã hội nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục. Vậy, làm thế nào để thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của mình, đặc biệt là để xây dựng Đoàn trường vững mạnh xuất sắc.
II. Thực trạng của vấn đề
Mặc dù năm qua Đoàn trường THPT Lý Tự Trọng đạt được những kết quả bước đầu rất đáng ghi nhận, song nhìn chung Đoàn trường đang gặp những khó khăn nhất định, chưa đáp ứng kịp với sự đầu tư của nhà trường, với nhu cầu phát triển của xã hội. Những khó khăn và hạn chế tập trung vào những yếu tố sau đây:
- Công tác rèn luyện Đoàn viên thanh niên chưa đều, một số đoàn viên còn chậm tiến, vẫn còn Đoàn viên quy phạm nội quy.
- Công tác kiểm tra xử lý kỷ luật đoàn viên trong toàn trường chưa tốt.
- Hình thức sinh hoạt chưa phong phú, thiếu sáng tạo chưa phù hợp lứa tuổi các em.
- Một số phong trào đã triển khai nhưng hoàn thành chưa tốt, hoạt động chưa thường xuyên như: chương trình phát thanh, CLB học tập, các hoạt động ngoài giơ lên lớp, học hướng nghiệp.
- Trong công tác tuyên truyền, còn đơn điệu dè dặt chưa thuyết phục được ĐVTN.
	 Những khó khăn của Đoàn cơ sở hiện nay có thể khái quát ở 03 điểm: khó chọn, khó làm và khó giữ. Chính điều đó đã tác động không nhỏ đến công tác Đoàn và phong trào TTN hiện nay. 
III. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH.
1. Tìm hiểu đặc điểm tình hình của Đoàn Trường THPT Lý Tự Trọng.
Việc làm đầu tiên là đi sâu tìm hiểu, nắm chắc tình hình đặc điểm cụ thể của các chi đoàn mình quản lý. Để hiểu rõ quan điểm giáo dục của nhà trường, mục tiêu và giá trị cốt lõi tôi đã trực tiếp gặp cấp uỷ Đảng, BGH nhà trường, Hội phụ huynh để trao đổi kỹ tình hình, đặc điểm. mặt yếu, mặt mạnh, những thuận lợi cũng như khó khăn của Đoàn trường trong năm học này. Cụ thể:
1.1 Đặc điểm tình hình đầu năm (tính từ ngày 25/08/2010):
a/ Số liệu tổ chức:
- Tổng số học sinh: 2253	Nữ: 1350
- Tổng số đoàn viên: 1308	Nữ: 842
+ Đoàn viên giáo viên: 25, đoàn viên học sinh: 1276 
+ Đảng viên sinh hoạt đoàn: 01
- Tổng số chi đoàn: 52	- Tổng số lớp: 51
- Tổng số chi hội: 51	- Tổng số hội viên: 944
- Đội tnxk: 05	- Tổng số tnxk: 153
Cụ thể các khối lớp:
Khối lớp
Số học sinh
Đoàn viên
Số lớp
Số chi đoàn
10
745
129
17
17
11
734
440
17
17
12
741
707
17
17
- Đoàn viên giáo viên: 32	- Đảng viên sinh hoạt đoàn: 01
b/ Thuận lợi và khó khăn: 
*Thuận lợi:
- Ban thường vụ Đoàn Trường nhiệt tình bản lĩnh có trách nhiệm trong công tác.
- Đa số Đoàn viên – Thanh niên là những học sinh có điểm đầu vào cao nhất tỉnh, ngoan hiền, nhiệt tình sôi nổi, và là những đội viên xuất sắc, có trách nhiệm trong công tác
- Chi đoàn giáo viên tại trường THPT Lý Tự Trọng đã có truyền thống là chi đoàn trung tâm định hướng mọi hoạt động các chi đoàn học sinh và là lực lượng nồng cốt hỗ trợ công tác phong trào. 
- Cấp ủy và ban giám hiệu rất quan tâm công tác đoàn và phong trào thanh niên.
- Ban thường vụ thành Đoàn hổ trợ và chỉ đạo kịp thời cho Đoàn Trường.
- Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn tạo điều kiện hoạt động cho Chi Đoàn và Đoàn trường hoàn thành nhiệm vụ.
*Khó khăn:
- Bí thư, Phó Bí Thư Đoàn Trường đều là người mới nên chưa có kinh nghiệm trong công tác. Và là công tác kiêm nhiệm nên ở mặt nào đó kỹ năng Đoàn còn hạn chế, chưa xác định đúng chức năng nhiệm vụ của từng vị trí cụ thể. Chưa chủ động tham mưu cấp uỷ về công tác thanh niên.
- BCH Đoàn trường phần lớn là học sinh nên trong quá trình hoạt động đôi khi còn nhiều dè dặt, thiếu kinh nghiệm, tinh thần tự phê bình và phê bình chưa cao.
- Chi Đoàn Giáo Viên có 25 Đoàn viên giáo viên trong đó: có 7 có con nhỏ; thai sản 3; 1 đang đi học  Ngoài ra, con có số đồng chí gần như an phận thủ thường không muốn tham gia hoạt động Đoàn. Cho nên số lượng tham gia thật sự công tác Đoàn không cao.
1.2 Tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của học sinh về công tác Đoàn trong nhà trường.
Nếu làm công tác thanh niên mà điều hành cứng nhắc, theo kiểu ra văn bản, chỉ đạo từ xa thì tất yếu phong trào Đoàn không thể phát triển đúng thực chất dù có đầu tư tốt đến đâu. Công tác thanh niên theo kịp sự phát triển với sự năng động của thanh niên, phải đổi mới từ chính người làm công tác thanh niên. Phải biết tôn trọng và phát huy vai trò chủ động của học sinh, và nên làm nhiệm vụ định hướng để học trò thấy được tôn trọng và luôn có ý thức vươn lên. Cho nên công việc tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của các em rất quan trọng.
- Đầu năm, trong Đại hội chi đoàn, Đoàn trường cuộc họp giao ban tạo môi trường cho các em được bày tỏ quan điểm đó nguyện vọng của mình. Ngoài ra, trong năm học 2010 – 2011 BCH Đoàn trường đã 2 lần( đầu học kỳ 1 và đầu học kỳ 2) tổ chức Hội nghị “Nói cho thanh niên nghe và nghe thanh niên nói” có BGH, cấp uỷ Đảng tham dự và thật bất ngờ các em rất hào hứng và thích thú. Qua đó, chúng ta nắm bắt tình hình và chấn chỉnh kịp thời.
Nói tóm lại, phong trào tuy cũ nhưng cần cách làm mới, đừng quá nặng hình thức mà quan trọng chính là phải hiểu đối tượng mình hướng đến đang nghĩ gì, muốn gì và cần gì. Điều này đòi hỏi bản lĩnh của người phụ trách, cần biết dũng cảm từ chối điều mình cho rằng không thiết thực, chưa phù hợp chứ không nhất nhất chỉ làm theo chỉ đạo.
2. Xây dựng kế hoạch năm học theo từng tháng.
Nguyên nhân của việc không chú ý hoặc không thể xác định được kế hoạch là do chúng ta thiếu mục tiêu hoặc những mục tiêu ấy là mơ hồ. Một kế hoạch được chuẩn bị kĩ lưỡng và được cập nhật, chỉnh sửa thường xuyên sẽ giúp chúng ta có những bước đi cụ thể và đánh giá được chất lượng của các công việc mình đề ra.
*Kế hoạch là gì?
 Kế hoạch là một tập hợp những hoạt động được sắp xếp theo lịch trình, có thời hạn, nguồn lực, ấn định những mục tiêu cụ thể và xác định biện pháp tốt nhất để thực hiện một mục tiêu cuối cùng đã được đề ra. Khi chúng ta lập được kế hoạch thì tư duy quản lý của chúng ta sẽ có hệ thống hơn để có thể tiên liệu được các tình huống sắp xảy ra. Chúng ta sẽ phối hợp được mọi nguồn lực của cá nhân, tổ chức để tạo nên một sức mạnh tổng hợp, có thể giữ vững “mũi tiến công” vào mục tiêu cuối cùng mình muốn hướng đến. Bên cạnh đó, chúng ta cũng sẽ dễ dàng kiểm tra, giám sát hiệu quả thực hiện dự án của mình.
*Cách viết bảng kế hoạch:
Để lập được một bản kế hoạch chi tiết, cụ thể và khoa học bao gồm các yếu tố sau:
- Xác định mục tiêu, yêu cầu công việc 
- Xác định nội dung công việc 
- Xác định kế hoạch thực hiện ở đâu? Khi nào? Và ai thực hiện? 
- Xác định cách thức thực hiện ( phương pháp)
- Xác định phương pháp kiểm tra.
- Xác định nguồn lực : người thực hiện ; tài chính 
Ví dụ:
- Xây dựng kế hoạch tháng 11 và đánh giá kết quả tháng 11/2011.(phụ lục 1).
- Kế hoạch học kỳ 2 năm học 2010 - 2011(phụ lục 2)
Ngoài ra, trong tháng từng chương trình phải xây dựng kế hoạch cụ thể chi tiết ví dụ:
- Kế hoạch chương trình tổ chức đêm văn nghệ hướng đến “1000 năm Thăng Long” (phụ lục 3)
- Kế hoạch tổ chức ngoại khóa 03/01 phát động năm thanh niên.(phụ lục 4).
3. Xây dựng kế hoạch và cách thức tiến hành chương trình trọng điểm.
	Trong công tác thanh niên cần phải tạo điểm nhấn cho từng tháng tuỳ theo tình hình cụ thể, có như thế tạo được sức hút thanh niên cũng như gây được tiếng vang trong và ngoài nhà trường. Trong năm học qua, chúng tôi tạo điểm nhấn theo từng tháng ví dụ:
- Tháng 09, tổ chức chương trình an toàn giao thông.
- Tháng 10, chương trình văn nghệ “ Hướng đến 1000năm Thăng Long”.
- Tháng 11, Ngoại khóa về “tôn sư trọng đạo”.
- Tháng 01, Ngoại khóa phát động năm thanh niên.
Tất cả chương trình trọng điểm được lên kế hoạch cụ thể rõ ràng, và có sự đầu tư đúng mức